Avsnitt

  • 70 – Hoe natuur ons raakt – met Rik van der Linden

    70 – Hoe natuur ons raakt – met Rik van der Linden

    · Toekomst voor Natuur

    Om natuur in het hart van mensen te krijgen hebben we verhalen nodig. Over verwondering, veerkracht en vooral: over hoe natuur ons raakt. Wie zijn die verhalenvertellers? En horen wij het verhaal nog wel wat de soorten zelf over onze landschappen vertellen? Daarover spreekt Anthonie in deze aflevering met Rik van der Linden, filmmaker en historicus. Rik besloot in 2020 zijn werk als filmmaker in dienst van de natuur te stellen. Wat bracht hem dat? En hoe gaat hij te werk? Twee films van Rik zijn vanaf 4 november te zien op het Wildlife Film Festival Rotterdam. De Verwonderaars is de openingsfilm van het festival. Het portretteert burgerwetenschappers en hun liefde voor natuur. Waarom doen ze dat? Voor de totstandkoming van de film Het Vergeten Leven van Nederland speelde Toekomst voor Natuur een cruciale rol. Het schetst de historische gelaagdheid van het landschap rond Rotterdam en de gevolgen van razendsnelle ontwikkelingen in de afgelopen decennia. Veel natuur verdween, en het bracht economische welvaart. Tegen welke prijs? En welke plek is er nu nog voor natuur? In deze aflevering zit een winactie voor kaarten van beide films, beschikbaar gesteld door het Wildlife Film Festival Rotterdam.

    Rik geeft een boekenplank aan leestips. Hij leest graag indrie sporen tegelijk. Over soorten dichtbij huis: ‘Despreeuw’ van Koos Dijksterhuis en ‘Insectenrijk’van Aglaia Bouma. Over samenhang tussen soorten en ecosystemen: ‘Darwin in de stad’ van Menno Schilthuizen, ‘Atlas van Nederland in het Holoceen’ van Peter Vos en de Verkade-albums van Jac. P. Thijsse. Tenslotte filosofisch: ‘The web of meaning’ van Jeremy Lent en ‘Eenvlecht van heilig gras’ van Robin Wall Kemmerer. Anthonie geeft ook een leestip: ‘Copsford’ van Walter Murray.

    We verwijzen in deze aflevering naar aflevering 15 met Marc Argeloo over natuuramnesie en aflevering 20 met Gerard Ouweneel over vogels zijn emotie.

    We vinden het leuk als je met ons deelt wat dezepodcastaflevering je bracht. Of eerdere podcastafleveringen, dat mag natuurlijk ook. Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 69 – Insecten in het natuurbeheer: wie het kleine niet eert – met Marijn Nijssen

    69 – Insecten in het natuurbeheer: wie het kleine niet eert – met Marijn Nijssen

    · Toekomst voor Natuur

    Een gediscrimineerde diergroep. Zo werden insecten in 1991 genoemd in een advies van de Natuurbeschermingsraad. Er was alle reden toe, want in het natuurbeheer gold lang het adagium: als de vegetatie op orde is, volgt de fauna vanzelf. Hoe is het nu gesteld met aandacht voor insecten in het natuurbeheer? Anthonie spreekt met Marijn Nijssen, onderzoeker bij Stichting Bargerveen. Marijn heeft een fascinatie voor kleine dieren en onderzoekt ecosysteemherstel vanuit de bril van het voedselweb. Dankzij tal van beheergerichte onderzoeken is er steeds meer aandacht voor insecten en andere ongewervelden in het terreinbeheer. Wat hebben insecten eigenlijk nodig? En hoe kan een beheerder daar rekening mee houden? We bespreken het concept van de 4 V’s en ontdekken het belang van goede paraplusoorten. Ook ontrafelen we waarom fasering en gradiĂ«nten cruciale pijlers zijn onder het natuurbeheer. Onvermijdelijk komen we ook uit bij drukfactoren. Hoe werkt stikstofdepositie uit op kleine fauna? En waarom is voedselkwaliteit zo’n belangrijk puzzelstuk in dit geheel? En dan is er ook nog het mysterie van enkele iconische insectenetende vogelsoorten die het de laatste jaren heel goed doen, ondanks afname van insecten. Hoe zit dat? Marijn tilt een tipje van de sluier op. Tenslotte staan we stil bij oplossingen. Welke kansen voor insecten worden er nu nog gemist? En is steenmeel inderdaad een oplossing in het tegengaan van de effecten van stikstofdepositie?

    De leestips van Marijn zijn ‘Erik of het klein insectenboek’ door Godfried Bomans en ‘Torenhoog en mijlenbreed’ door Tonke Dragt. Ook tipt Marijn ‘Het lied van de dodo’ door David Quammen en ‘De uitvinder van de natuur’ door Andrea Wulf.

    De brochure ‘Kansen voor fauna in natuurbeheer’ waarover we in deze afleveringen spreken is hierte downloaden. Wil je meer weten over OBN natuurkennis? Op de website natuurkennis.nl lees je over het netwerk en zijn alle onderzoeken terug te vinden. De geschiedenis van 35 jaar OBN lees je hier.

    We vinden het leuk als je met ons deelt wat dezepodcastaflevering je bracht. Of eerdere podcastafleveringen, dat mag natuurlijk ook. Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • Saknas det avsnitt?

    Klicka här för att uppdatera flödet manuellt.

  • 68 – Verhalen uit de wildernis: Jeroen Helmer tekent de rijkdom van onze natuur

    68 – Verhalen uit de wildernis: Jeroen Helmer tekent de rijkdom van onze natuur

    · Toekomst voor Natuur

    Wereldberoemd zijn ze, de ecologische tekeningen van Jeroen Helmer. Ze openen de weg naar meer verbeelding, naar een rijke natuur in de Lage Landen. Wat drijft Jeroen en hoe gaat hij te werk? Anthonie spreekt Jeroen in deze aflevering in zijn eigen atelier. Bij een bundeling van zijn tekeningen schreef hij verhalen over de fascinerende, complexe wereld van natuurlijke systemen in de Lage Landen. Het boek ‘Wildernis in eigen land’ verschijnt op 1oktober ter gelegenheid van het 35-jarig jubileum van Jeroens werkgever ARK Rewilding Nederland. Wat is wildernis eigenlijk? En wanneer is rewilding succesvol? Niet iedereen is gecharmeerd van wildernis. Hoe ga je in rewildingprojecten om met verschillende natuurbeeldendie mensen hebben?

    In de tweede helft van deze aflevering laten we onsinspireren door enkele natuurlijke processen. De kracht van het water, de spanning van roofdieren en de gastvrijheid van een eik die daarmee zijn leven verlengt. Ervaar de onvoorstelbare rijkdom en complexiteit van onze natuur door de ogen van Jeroen.

    De leestips van Jeroen brengen ons op het ingewikkelde dilemma van onze voedselproductie. Is rewilding ook hier een mogelijke oplossing? Jeroen tipt ‘Regenesis’ van George Monbiot en ‘De uitvinder van de natuur’ van Andrea Wulf. Anthonie tipt ‘Wildernis in eigen land’ van Jeroen. Eerder in het gesprek noemt Jeroen een 500 pagina’s dik boek over dood hout. Dat betreft ‘Biodiverstiy in dead wood’ van Jogier Stockland.

    In deze aflevering raken we verschillende onderwerpen uiteerdere afleveringen aan. Het betreft: aflevering 29 over het avontuurlijke leven en werk van Alexander von Humboldt, aflevering 38 over Charles Darwin en zijn ecologische experimenten en aflevering 62 over de fascinerende wereld van regenwormen.

    Let op: deze aflevering bevat een tijdelijke speciale actievoor luisteraars van Toekomst voor Natuur.

    We vinden het leuk als je met ons deelt wat dezepodcastaflevering je bracht. Of eerdere podcastafleveringen, dat mag natuurlijk ook. Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 67 – Grazende giganten: de onmisbare rol van grote grazers in onze natuur – met Fokko Erhart

    67 – Grazende giganten: de onmisbare rol van grote grazers in onze natuur – met Fokko Erhart

    · Toekomst voor Natuur

    Je kunt er niet omheen in tal van natuurgebieden: grote grazers. Waarom zijn ze daar en welke effecten hebben ze op de natuur? En wat komt er praktisch allemaal kijken bij grote grazers in natuurgebieden? In deze aflevering spreekt Anthonie daarover met Fokko Erhart. Fokko was 25 jaar lang kuddebeheerder in de Gelderse Poort voor ARK Rewilding Nederland en FREE Nature. Tegenwoordig heeft hij een eigen adviesbureau over begrazing. Samen met andere deskundigen schreef Fokko zijn ervaringen op in een nieuw boek: Begrazing in Nederlandse en Vlaamse natuurgebieden. We spreken in deze aflevering over het belang van begrazing als natuurlijk fenomeen, over de maatschappelijke context van grazers, vier strategieën van begrazing en over enkele grazers zelf. Tenslotte gaan we in op een nieuwe aanpak voor begrazingsprojecten met tips voor beheerders.

    De leestip van Fokko is ‘Begrazing in Nederlandse en Vlaamse natuurgebieden’ van Fokko Erhart, Loek Kuiters,Jan Van Uytvanck, MichaĂ«l Cassaert, Linda Abbing en Daan Kinsbergen.

    Wil je reageren op deze aflevering? Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 66 – Hoe de stad een natuurgebied wordt – met Ton Eggenhuizen

    66 – Hoe de stad een natuurgebied wordt – met Ton Eggenhuizen

    · Toekomst voor Natuur

    De stad is dynamisch en divers, maar is de stad ook groen? En hoe wordt een stad natuurlijker? In deze aflevering spreekt Anthonie daarover met Ton Eggenhuizen, stadsecoloog in Almere en al meer dan 20 jaar knobbelzwaanonderzoeker. Ton heeft een optimistische kijk: hij ziet de mens als bio-engineer, een rol die vaak de bever wordt toegedicht. Zijn stad en natuur verenigbaar? De reactie van Ton laat zich raden. Welke uitdagingen zijn er voor de stadsnatuur? En hoe gaan Ton en de gemeente Almere daarmee om? Een belangrijk uitgangspunt is de visie ecologie van de gemeente Almere. Die overstijgt de waan van de dag en zetdoelen voor de lange termijn. Verbinden, verbinden, verbinden is het credo, vooral van mensen en natuur. Ook minder bekende aspecten van stedelijke ecologie komen aan bod, zoals stilte en donkerte. En hoe gaat Almere om met wettelijk beschermde soorten en welke rol spelen soortmanagementplannen daarbij? Tenslotte spreken we over knobbelzwanen en waarom die bij uitstek eenvogel van de stad zijn geworden.

    De leestip van Ton is ‘Erfgenamen van de aarde’ van Chris Thomas. Daarnaast zijn ‘Darwin in de stad’ van Menno Schilthuizen en ‘De gemaakte planeet’ van Albert Faber vormend geweest voor Ton’s denken over stadsnatuur. Ook lezenswaardig is de monografie die Ton schreef over zijn favoriete vogel: ‘De knobbelzwaan’.

    Wil je reageren op deze aflevering? Je kunt onsbereiken via onze sociale media, @toekomstnatuurop X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 65 - Oerbos: de bedreigde wouden van Europa - met Dore van Duivenbode

    65 - Oerbos: de bedreigde wouden van Europa - met Dore van Duivenbode

    · Toekomst voor Natuur

    Uitgestrekte, eeuwenoude wouden in Midden- en Oost-Europa: ze zijn onderdeel van het natuurlijke erfgoed van ons continent. Hoe moeten we daarmee omgaan? Over die vraag zijn de laatste jaren spanningen ontstaan, geholpen door droogte, plagen en economische belangen. Journalist Dore van Duivenbode, zelf half-Pools, ging op reis naar Polen, OekraĂŻne en RoemeniĂ« en sprak met de mensen die van het bos leven Ă©n het bos beschermen. Hoe staat het ervoor met de oerbossen van Midden-en Oost-Europa? En wat staat er op het spel in de belangenstrijd om deze Europese natuur? Over haar ervaringen schreef Dore het boek ‘Oerbos’, uitgegeven bij Uitgeverij de Geus. Anthonie spreekt in deze aflevering met Dore over de strijd om deze Europese natuur waaraan verschillende natuurbeelden van mensen ten grondslag liggen. Waarom is het relevant voor ons in West-Europa wat er in de wouden elders in Europa gebeurt? En welke rol hebben multinationals als Ikea hierin? We spreken over het belang van verkiezingen, de verwoestende gevolgen van de oorlog in OekraĂŻne en een ontmoeting met een bruine beer.

    De leestip van Dore is ‘The overstory’ van Richard Powers, in het Nederlands vertaald in ‘Tot in de hemel’.

    Wil je reageren op deze aflevering? Je kunt onsbereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 64 - Zijn er echt zo weinig vlinders? Met Jan van der Made

    64 - Zijn er echt zo weinig vlinders? Met Jan van der Made

    · Toekomst voor Natuur

    “Zie jij ook zo weinig vlinders? Ik maak mij echt zorgen!” Dat is zo ongeveer de meest gestelde vraag aan Anthonie de afgelopen tijd. Hoog tijd om het daarom eens over vlinders te hebben. In deze aflevering spreekt Anthonie met Jan van der Made, Ă©Ă©n van de oprichters en oud-directeur van De Vlinderstichting. Samen met side-kick Chris van Swaay van De Vlinderstichting blikken we terug op de ontwikkelingen in de vlinderstand sinds de jaren 1960. Zijn er tegenwoordig echt zoveel minder vlinders? En welke soorten zijn er verdwenen? Hoe was dat voor Jan om mee te maken? Jan blikt terug op zijn beginjaren bij De Vlinderstichting waarin hij veel voor elkaar wist te krijgen. Ook vertelt hij over zijn onderzoek aan nachtvlinders op Voorne in de jaren 1960. Hoe ging dat eraan toe, zonder de moderne technieken van nu? En hoewel er nog maar weinig vlinders zijn, is er ook reden voor optimisme. Chris vertelt over nieuwe ontwikkelingen die op Europese schaal voor vlinders goed nieuws betekenen.

    De leestip van Jan is: pak er eens een vlindergids bij en trek erop uit om vlinders en ander moois in de natuur te ontdekken. Waarvan akte!

    Wil je reageren op deze aflevering? Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 63 - Waarom dode dieren van levensbelang zijn voor natuur - met Elke Wenting

    63 - Waarom dode dieren van levensbelang zijn voor natuur - met Elke Wenting

    · Toekomst voor Natuur

    Dode dieren blijken van groot belang voor de kringloop van voedingsstoffen in ecosystemen. Maar dat gaat niet vanzelf, want er zijn tal van grote en kleine organismen bij betrokken. Met recht kun je zeggen: geen leven zonder dood. Elke Wenting promoveerde onlangs aan de Wageningen Universiteit op een proefschrift met deze titel. In deze aflevering spreekt Anthonie met Elke over het grote belang van dode dieren in de natuur. Elke deed onderzoek aan drie kennislacunes die we in deze aflevering langslopen: 1) Hoe belangrijk zijn dode dieren als voedselbron voor aaseters? 2) Welke aaseters komen er op een kadaver af en welke invloed hebben ze op de ontbindingssnelheid? 3) Hoe worden de voedingsstoffen uit een kadaver verspreid? Elke heeft belangrijke nieuwe inzichten opgedaan die terreinbeheerders helpen bij de bewustwording van de kringloop van leven en dood in hun terreinen. We spreken ook over de rol van afschot voor consumptie Ă©n we vragen ons af: welke invloed heeft de wolf op aaseters?

    De leestip van Elke is ‘De uitvinder van de natuur’ van Andrea Wulf.

    Wil je reageren op deze aflevering? Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

    Toekomst voor Natuur gaat even op zomerpauze, opzaterdag 3 augustus verschijnt er weer een nieuwe aflevering online. Fijne zomer!

  • 62 - Regenwormen: bijzonder invloedrijke krachtpatsers - met Stephanie Schelfhout

    62 - Regenwormen: bijzonder invloedrijke krachtpatsers - met Stephanie Schelfhout

    · Toekomst voor Natuur

    Regenwormen zijn klein, maar invloedrijk. Volgens Charles Darwin “valt het te betwijfelen of er andere dieren zijn die zo'n belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de wereld als deze laag georganiseerde wezens.” Alle reden dus voor een aflevering over regenwormen. Anthonie spreekt met Stephanie Schelfhout, onderzoeker aan de Universiteit Gent en eerder te gast in aflevering 36. Stephanie blijkt niet alleen graslandnerd, maar ook regenwormennerd. Ze vertelt over haar fascinatie voor deze diergroep en hoe ze er zelf mee in aanraking kwam. Waarom zijn regenwormen belangrijk? Wat betekenen ze voor voedselproductie door boeren en moestuiniers? En hoe kunnen bosbouwers rekening houden met regenwormen? Regenwormen blijken zelfs een effect te hebben op de stroop die Canadezen op hun pannenkoek smeren. Bizar? Jazeker, en hoe dat zit hoor je in deze aflevering!

    De leestips van Stephanie zijn ‘Praktijkboek bosbeheer’ van Patrick Jansen e.a. en ‘Under ground’ van Yvonne Baskin. De website van ANEKO, de Vlaamse werkgroep die regenwormen bestudeert, is anekoworm.be.

    Wil je reageren op deze aflevering? Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 61 – Waar is de snor? Over het grote belang van watergangen en waterkwaliteit – met Bram Geers en Cas Heikens

    61 – Waar is de snor? Over het grote belang van watergangen en waterkwaliteit – met Bram Geers en Cas Heikens

    · Toekomst voor Natuur

    De Lage landen zijn waterrijk, maar te vaak is het water van slechte kwaliteit. Hoe komt dat en wat betekenen de honderdduizenden kilometers watergang voor natuur? In deze aflevering spreekt Anthonie daarover met twee kenners van waternatuur en waterkwaliteit: Cas Heikens en Bram Geers, beide ecoloog. De Kaderrichtlijn Water verplicht EU-lidstaten om de waterkwaliteit in 2027 op orde te hebben. Vrijwel zeker worden die doelen niet behaald. Welke problemen spelen er? Hoe zit dat met bestrijdingsmiddelen? Volgens Bram en Cas moeten we niet onderschatten hoe vaak organisaties die verantwoordelijk zijn voor het waterbeheer langs elkaar heen werken. Bovendien krijgen beheerders helemaal geen waterkwaliteitsdoelen mee bij het onderhoud van watergangen. Waarom worden die kansen niet benut? En dan duikt ook die snor op. Wat is dat eigenlijk? En waarom is die snor zo belangrijk voor veel plant- en diersoorten? Ook duiken we in het probleem van hondenpoep. De gevolgen voor de waterkwaliteit kunnen wel eens groter zijn dan nu gedacht. Tenslotte blijkt de Omgevingswet nog een verrassing in petto te hebben voor de waterkwaliteitsdoelen. De opgave voor waterkwaliteit is al met al nog veel groter dan voor stikstof.

    De leestips van Cas zijn ‘Aquatische ecologie’ van Henk Hoogenboom en het Kennisdocument Basiskwaliteit Natuur. De leestip van Bram is ‘Darwin in de stad’ van Menno Schilthuizen.

    We spreken in deze aflevering over de campagne ‘Waar is de snor?’ van De Vlinderstichting, die loopt van 27 mei tot en met 9 juni 2024. Lees hier hoe je mee kunt doen.

    Wil je reageren op deze aflevering? Je kunt onsbereiken via onze sociale media, @toekomstnatuurop X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 60 – Waarom Europa belangrijk is voor natuur – met Arie Trouwborst

    60 – Waarom Europa belangrijk is voor natuur – met Arie Trouwborst

    · Toekomst voor Natuur

    In juni zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement. Dat roept de vraag op: hoe belangrijk is Europa eigenlijk voor natuurbescherming? Anthonie spreekt daarover in deze aflevering met Arie Trouwborst, hoogleraar natuurbeschermingsrecht aan de Tilburg Universiteit. Er wordt aan alle kanten gemorreld aan het natuurbeschermingsrecht. Moeten we ons zorgen maken? Volgens Arie is het Europese natuurbeschermingsrecht heel bijzonder. Waar komt dat door? En welke successen heeft dat opgeleverd? We spreken over rechten voor natuur en of dat gaat helpen. En we besluiten met een oproep: ga vooral stemmen, in Nederland op 6 juni en in andere EU-lidstaten op 9 juni.

    De leestip van Arie is ‘The deadly balance’ van Adam Hart.

    We verwijzen in deze aflevering naar aflevering 15 met Marc Argeloo over shifting baselines. De afscheidsrede van Kees Bastmeijer ‘Grenzen aan geknoei’ is hier terug te kijken.

    Wat vind je van deze aflevering? Laat ons dat gerust weten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur opInstagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 59 – Spanning in de polder: heeft het veenweidegebied toekomst? Met Dick Melman en Nico Jonker

    59 – Spanning in de polder: heeft het veenweidegebied toekomst? Met Dick Melman en Nico Jonker

    · Toekomst voor Natuur

    Steeds minder weidevogels. Bodemdaling. Oprukkende exotische rivierkreeften. Agrarische bedrijven onder druk. In veenweidegebieden komen veel uitdagingen samen. Heeft het veenweidegebied nog toekomst? Anthonie spreekt daarover met twee ‘polderjongens’: Dick Melman en Nico Jonker. Dick is gepensioneerd onderzoeker agrarisch natuurbeheer en kenner van slootkantvegetaties. Nico werkt als ecoloog bij de provincie Noord-Holland aan natuurverbindingen. In hun vrije tijd doen ze veel praktisch veldonderzoek rond Spaarnwoude, een open poldergebied tussen Haarlem en Amsterdam. Ze doen belangwekkende ontdekkingen over het samenspel tussen bodem, water, weidevogels en hun voedsel. In deze aflevering vertellen ze over hun inzichten, de samenwerking met boeren en het grote belang van goed ecologisch veldonderzoek. Welke lessen zien Dick en Nico voor de gebiedsprocessen die gaande zijn in het kader van de provinciale plannen voor het landelijk gebied? En waarom lukt het maar niet om weidevogelpopulaties in stand te houden? Moeten we daar eigenlijk wel koste wat kost naar streven?

    De leestips van Nico zijn ‘Gesloten vanwege stikstof’ van Jan Douwe van der Ploeg en ‘De zilvermeeuw’ van Kees Camphuysen. De leestip van Dick is ‘De onderwerping’ van Philipp Blom.

    We verwijzen in deze aflevering naar aflevering 30 met Eline Schothorst over ecologie in het agrarisch onderwijs.

    Wat vind je van deze aflevering? Laat ons dat gerust weten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur opInstagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 58 – Zweefvliegen: veelzijdig en bedreigd – met Theo Zeegers

    58 – Zweefvliegen: veelzijdig en bedreigd – met Theo Zeegers

    · Toekomst voor Natuur

    Zweefvliegen staan sterk onder druk, blijkt uit analyses voor de eerste Rode lijst zweefvliegen van Nederland. Hoe komt dat? En waar vallen de klappen? In deze aflevering spreekt Anthonie met Theo Zeegers, projectleider bij EIS Kenniscentrum Insecten en Ă©Ă©n van de auteurs van het basisrapport voor de Rode lijst zweefvliegen. We bespreken waarom zweefvliegen zo belangrijk zijn en verkennen de patronen: in welke leefgebieden gaat het slecht en waarom? In het larvestadium zijn zweefvliegen in verschillende ecologische groepen in te delen. We bespreken hoe het de belangrijkste groepen vergaat. Zijn er ook soorten waar het goed mee gaat? En wie zijn de ‘veldleeuweriken’ onder de zweefvliegen? Theo geeft drie onverwachte tips om zweefvliegen te helpen.

    De leestip van Theo is ‘De vliegenval’ van FrederikSjöberg en Anthonie tip het nieuwe boekje ‘Vanblinde bij tot zilveren fluitje’ van Flor Rhebergen en Theo Zeegers, waarin je laagdrempelig kunt kennismaken met de meest voorkomende bijen en zweefvliegen.

    Wat vind je van deze aflevering? Laat ons dat gerust weten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur opInstagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 57 – Kantelpunten in anderhalve eeuw natuurbescherming – Groene schouders #1 met Henny van der Windt

    57 – Kantelpunten in anderhalve eeuw natuurbescherming – Groene schouders #1 met Henny van der Windt

    · Toekomst voor Natuur

    In bijna anderhalve eeuw veranderde de natuurbescherming enorm. Welke kantelpunten zijn er te benoemen? Dit is de eerste aflevering van 'Groene schouders', een nieuwe serie in Toekomst voor Natuur. Op welke schouders rust de huidige natuurbescherming? Welke bijzondere momenten en mensen zijn er in anderhalve eeuw natuurbescherming te ontdekken? In 'Groene schouders' bespreken we de geschiedenis van anderhalve eeuw natuurbescherming. Anthonie spreekt in deze aflevering met Henny van der Windt, universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen. Henny is al lang bezig met de geschiedenis van de natuurbescherming en promoveerde in 1995 op het proefschrift ‘En dan: wat is natuur nog in dit land’ over natuurbescherming tussen 1880 en 1990.

    We bespreken in deze aflevering vijf kantelpunten tussen 1880 en nu.

    1. De oprichting van natuurbeschermingsorganisaties rond 1900

    2. De discussies rond actief natuurbeheer in natuurreservaten en de bemoeienis met gebieden buiten de reservaten, rond 1930.

    3. Het natuurbeschermingsjaar 1970 en de daarop volgende grotere aandacht voor het milieu en vermaatschappelijking van natuur- en milieuvraagstukken, bijvoorbeeld in het bosbeheer.

    4. Vanaf rond 1985 drukken ecologen en de overheid een nog groter stempel op natuurbescherming. Er worden nieuwe technologische concepten ontwikkeld en natuurbescherming wordt meer technocratisch.

    5. De decentralisatie van het natuurbeleid naar provincies rond 2010. Als gevolg hiervan wordt natuurbescherming meer marktgedreven. Tegelijk splijt stikstof het debat.

    Landbouw en natuur scheiden of verweven blijkt een discussie die al decennialang telkens in een iets andere gedaante terugkomt. Wat is wijsheid? En was de technocratisering van natuur eigenlijk wel een goed idee met de kennis van nu?

    De leestip van Henny is ‘Nature’s economy’ van Donald Worster.

    Wil je reageren op deze aflevering? We zijn benieuwd wat je van deze aflevering en de nieuwe serie ‘Groene schouders’ vindt. Laat ons dat gerust weten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

    De serie ‘Groene schouders’ zal de komende tijd inverschillende afleveringen bijzondere momenten en bijzondere mensen in anderhalve eeuw natuurbescherming belichten. Deze podcastaflevering zullen als reguliere afleveringen van Toekomst voor Natuur verschijnen.

  • 56 – Liefde, rouw en hoop: een ode aan natuurbeschermers – met Sanne Rovers

    56 – Liefde, rouw en hoop: een ode aan natuurbeschermers – met Sanne Rovers

    · Toekomst voor Natuur

    Waarmee begint liefde voor natuur? Met goed kijken, ontdekt regisseur Sanne Rovers dankzij haar vader. In haar film Groenkijkers brengt ze een ode aan natuurbeschermers tegen de achtergrond van grote maatschappelijke uitdagingen. Anthonie spreekt met Sanne over de totstandkoming van haar film, haar fascinatie voor groenkijkers en de successen en dilemma’s die ze tijdens het maken van de film tegenkomt. Hoe belangrijk is haar vader voor haar kijk op natuur? Hoe leer je goed kijken? En hoe kan het dat je nog steeds verwonderd kunt zijn over natuur, ook als je er al tientallen jaren mee bezig bent? Ze vertelt over de natuurbeschermers in de film die balanceren tussen liefde en verlies, over de impact van de film bij haarzelf en anderen en haar plannen voor een vervolg. Groenkijkers wordt op 18 april 2024 om 22:20 uitgezonden op NPO 2.

    De leestips van Sanne zijn ‘De wand’ van Marlen Haushofer en ‘Een vrouw in de poolnacht’ van Christiane Ritter.

    Wil je reageren op deze aflevering? Laat ons dat gerust weten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur opInstagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

    Wil je een vertoning van Groenkijkers organiseren voor jouw omgeving? Kijk op groenkijkers.nl voor de mogelijkheden.

  • 55 – In SiberiĂ« zijn geen wegen, alleen richtingen – met Gerard Boere

    55 – In Siberië zijn geen wegen, alleen richtingen – met Gerard Boere

    · Toekomst voor Natuur

    Trekvogels verbinden ons met andere delen van de wereld. Steltlopers en ganzen die bij ons overwinteren, broeden bijvoorbeeld op de toendra in Rusland. In deze aflevering spreekt Anthonie met Gerard Boere. Gerard was decennialang een belangrijke spil in het internationale natuurbeschermingswerk vanuit Nederland rond de flyway van trekvogels. Hij was als ambtenaar betrokken bij verschillende expedities naar Siberië in de jaren 1990 om onderzoek te doen aan broedgebieden van ganzen en steltlopers. Ook ging Gerard op zoek naar de haast mythische dunbekwulp in de oneindige Siberische steppe. Over zijn avonturen, zijn werk achter de schermen en prachtige natuurvondsten schreef hij een meeslepend boek en vertelt hij met smaak in deze podcastaflevering. Hoe was het om met Russen samen te werken aan internationale natuurbescherming? Wat maakte hij mee? En hoe is de situatie nu, na de Russische inval en oorlog in Oekraïne? Gerard was ook actief bij de bescherming van trekvogels in Oekraïne. Waarom verliep dat zoveel beter dan in Rusland? In deze aflevering krijg je een uniek kijkje achter de schermen van betrekkingen tussen Nederland en Rusland op het gebied van natuurbescherming.

    De leestip van Gerard is ‘Die Ostatlantische Vogelzugroute’ van Peter Prokosch, recent ook verkrijgbaar in het Engels als ‘The East Atlantic Flyway of Coastal Birds’. Anthonie tipt het boek van Gerard ‘In SiberiĂ« zijn geen wegen, alleen richtingen’.

    Wil je reageren op deze aflevering? Laat ons dat gerustweten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur opInstagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 54 – De tuin als paradijs voor kleine natuur – met Renze Borkent

    54 – De tuin als paradijs voor kleine natuur – met Renze Borkent

    · Toekomst voor Natuur

    Alle thema’s van het leven zijn in de tuin te vinden. Renze Borkent tobde met zijn gezondheid, ging op ontdekkingstocht in zijn eigen tuin en trof een wonderbaarlijke soortenrijkdom. Planten, dieren en vooral heel veel klein leven. Over zijn belevenissen schreef hij een meeslepend boek: Kleine natuur. Anthonie spreekt in deze aflevering met Renze over die zoektocht en wat hem dat bracht. Zijn natuurbeleving werd beproefd en verdiept. Waarom begon hij deze tuinsafari, hoe pakte hij dat aan en wat komt hij allemaal tegen? Renze geeft ook tips om zelf te beginnen. Over de LedEmmer kun je hier meer lezen.

    Anthonie tipt Renze’s boek ‘Kleine natuur’. Renze heeft drie leestips die de schoonheid van de natuur benadrukken door deschoonheid van de taal: ‘Heel de natuur’ van Koos van Zomeren, ‘De vliegenval’ van Frederik Sjöberg en ‘Berichten uit de vallei’ van Stefan Brijs.

    Wat vind je van deze aflevering? Laat ons dat gerust weten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 53 – Geheimen van het Dommellandschap – met Ger van den Oetelaar en Jan van der Straaten

    53 – Geheimen van het Dommellandschap – met Ger van den Oetelaar en Jan van der Straaten

    · Toekomst voor Natuur

    Leembossen, vloeiweiden, watermolens: het stroomgebied van de Dommel zit vol met cultuur- en natuurhistorie. In deze aflevering struinen we langs de lange lijnen van de geschiedenis van dit landschap in Noord-Brabant en het noordelijk deel van Vlaanderen. Anthonie spreekt met Ger van den Oetelaar en Jan van der Straaten, beiden met een lange staat van dienst in de Brabantse natuurbescherming. Met een team van 26 auteurs publiceerden zij in 2023 een kloeke landschapsbiografie van het stroomgebied van de Dommel, uitgegeven bij Pictures Publishers. Ger is werkzaam bij Ark Rewilding Nederland, is geboren en getogen in het Groene woud en schrijft veel over natuur en cultuurhistorie in dit gebied. Jan is milieu-econoom, voorzitter van een Europees netwerk van natuurfotografen, Saxifraga, en auteur van talloze natuurboeken. In deze aflevering lichten we een aantal onderwerpen uit dat fascinerende landschap van de Dommel uit. Wat maakt het gebied zo bijzonder? Hoe zit het met bosgebruik in de Middeleeuwen? Wat hebben de leembossen te maken met de sponswerking van het landschap? En wat zijn vloeiweiden precies? Ook bespreken we waarom het coöperatieve gedachtegoed in de 20e eeuw een grote plaats kreeg in het Dommellandschap en zien we hoe onnodig desastreus de ruilverkavelingen uitpakten voor natuur en samenleving. En Jan zou Jan niet zijn als hij af en toe een uitstapje maakt naar zijn vakgebied van de economie en ons schets welke sporen de commercie achterlaat in landschap en natuurbeleid.

    De leestip van Jan is ‘Arctica’ van Bernice Notenboom. Anthonie tipt de prachtige landschapsbiografie die in dezeaflevering centraal staat: ‘Het stroomgebied van de Dommel. Een landschapsbiografie’ en Ger tipt Ă©Ă©n specifiek hoofdstuk uit dat boek, namelijk hoofdstuk 5 “Water- en moerasnamen als spiegel van het Dommellandschap” van Hein Elemans.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat vinden we leuk. Jekunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 52 – Voedselbossen: de kracht van variatie – met Rianne Luring

    52 – Voedselbossen: de kracht van variatie – met Rianne Luring

    · Toekomst voor Natuur

    De uitdagingen in de landbouw zijn zó groot dat we wel wat diversiteit in productiewijzen kunnen gebruiken. Eén vorm van voedselproductie is voedselbos. Er wordt verschillend over gedacht, variërend van bewondering tot misprijzen. Kunnen voedselbossen de hoge verwachtingen waarmaken? Anthonie spreekt in deze aflevering met Rianne Luring, boerendochter, initiatiefnemer van een agrarisch voedselbos en landschapsontwerper bij Landschapsbeheer Groningen. Rianne heeft een aanpakkersmentaliteit en kijkt met een eigentijdse blik naar het landschap waarin ze als twaalfde generatie voedsel produceert. Waarom begon ze samen met haar zus Marijke het Wessingboerbos? Hoe pakt ze dat aan en tegen uitdagingen lopen ze aan? En hoe past het agrarisch voedselbos in de bedrijfsvoering van het agrarische bedrijf van hun ouders? We bespreken ook hoe voedselbossen cultuurhistorisch ingepast kunnen worden in een landschap en welke effecten ze hebben op biodiversiteit. We verwijzen in deze aflevering naar een studie van zes Wageningse studenten, die hier is te downloaden. We verwijzen ook naar aflevering 39 met Auke van der Woud.

    De leestips van Rianne zijn ‘Herstellende landbouw’ van Mark Shepard en ‘Kruid en mens’ van Marlies Engels.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat vinden we leuk. Jekunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 51 – Caspar schrijft – natuurjournalistiek door de ogen van Caspar Janssen

    51 – Caspar schrijft – natuurjournalistiek door de ogen van Caspar Janssen

    · Toekomst voor Natuur

    Een gaai op het bijenbalkon. Aan het begin van het gesprek wordt natuurjournalist Caspar Janssen even afgeleid door ornithologisch bezoek op zijn balkon. Anthonie spreekt met Caspar over zijn jarenlange ervaring als natuurjournalist voor de Volkskrant. Hoe kijkt hij naar het debat over natuur? Welke rol ziet hij daarin weggelegd voor de journalistiek? Zelf schreef hij talloze verhalen over natuur, landbouw en landschap. Wat drijft Caspar daarbij? En hoe gaat hij te werk? We ontdekken dat Caspar in het landschap van de harde scheidingen de schaarse plekken met zachte overgangen opzoekt. Daar waar de symfonie van een geelgors klinkt of het blauw van een korenbloem schittert is hij graag. En onvermijdelijk komt het gesprek dan op landbouw, de stilstand, verlammende polarisatie en een onmachtige overheid. We bespreken verschillende dilemma’s waar natuurjournalisten tegenaan lopen en hoe je daarmee om kunt gaan. En bij welke schrijvers doet Caspar zijn inspiratie op?

    Caspar tipt ‘De uitvinder van de natuur’ van Andrea Wulf, over het avontuurlijke leven van Alexander Von Humboldt. De inspiratiebronnen die Caspar noemt zijn Koos van Zomeren, Konstantin Paustovski, Jonathan Franzen, Dave Goulson en Tim Birkhead.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat vinden we leuk. Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • Visa fler