Avsnitt

  • 57 – Kantelpunten in anderhalve eeuw natuurbescherming – Groene schouders #1 met Henny van der Windt

    57 – Kantelpunten in anderhalve eeuw natuurbescherming – Groene schouders #1 met Henny van der Windt

    · Toekomst voor Natuur

    In bijna anderhalve eeuw veranderde de natuurbescherming enorm. Welke kantelpunten zijn er te benoemen? Dit is de eerste aflevering van 'Groene schouders', een nieuwe serie in Toekomst voor Natuur. Op welke schouders rust de huidige natuurbescherming? Welke bijzondere momenten en mensen zijn er in anderhalve eeuw natuurbescherming te ontdekken? In 'Groene schouders' bespreken we de geschiedenis van anderhalve eeuw natuurbescherming. Anthonie spreekt in deze aflevering met Henny van der Windt, universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen. Henny is al lang bezig met de geschiedenis van de natuurbescherming en promoveerde in 1995 op het proefschrift ‘En dan: wat is natuur nog in dit land’ over natuurbescherming tussen 1880 en 1990.

    We bespreken in deze aflevering vijf kantelpunten tussen 1880 en nu.

    1. De oprichting van natuurbeschermingsorganisaties rond 1900

    2. De discussies rond actief natuurbeheer in natuurreservaten en de bemoeienis met gebieden buiten de reservaten, rond 1930.

    3. Het natuurbeschermingsjaar 1970 en de daarop volgende grotere aandacht voor het milieu en vermaatschappelijking van natuur- en milieuvraagstukken, bijvoorbeeld in het bosbeheer.

    4. Vanaf rond 1985 drukken ecologen en de overheid een nog groter stempel op natuurbescherming. Er worden nieuwe technologische concepten ontwikkeld en natuurbescherming wordt meer technocratisch.

    5. De decentralisatie van het natuurbeleid naar provincies rond 2010. Als gevolg hiervan wordt natuurbescherming meer marktgedreven. Tegelijk splijt stikstof het debat.

    Landbouw en natuur scheiden of verweven blijkt een discussie die al decennialang telkens in een iets andere gedaante terugkomt. Wat is wijsheid? En was de technocratisering van natuur eigenlijk wel een goed idee met de kennis van nu?

    De leestip van Henny is ‘Nature’s economy’ van Donald Worster.

    Wil je reageren op deze aflevering? We zijn benieuwd wat je van deze aflevering en de nieuwe serie ‘Groene schouders’ vindt. Laat ons dat gerust weten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

    De serie ‘Groene schouders’ zal de komende tijd inverschillende afleveringen bijzondere momenten en bijzondere mensen in anderhalve eeuw natuurbescherming belichten. Deze podcastaflevering zullen als reguliere afleveringen van Toekomst voor Natuur verschijnen.

  • 56 – Liefde, rouw en hoop: een ode aan natuurbeschermers – met Sanne Rovers

    56 – Liefde, rouw en hoop: een ode aan natuurbeschermers – met Sanne Rovers

    · Toekomst voor Natuur

    Waarmee begint liefde voor natuur? Met goed kijken, ontdekt regisseur Sanne Rovers dankzij haar vader. In haar film Groenkijkers brengt ze een ode aan natuurbeschermers tegen de achtergrond van grote maatschappelijke uitdagingen. Anthonie spreekt met Sanne over de totstandkoming van haar film, haar fascinatie voor groenkijkers en de successen en dilemma’s die ze tijdens het maken van de film tegenkomt. Hoe belangrijk is haar vader voor haar kijk op natuur? Hoe leer je goed kijken? En hoe kan het dat je nog steeds verwonderd kunt zijn over natuur, ook als je er al tientallen jaren mee bezig bent? Ze vertelt over de natuurbeschermers in de film die balanceren tussen liefde en verlies, over de impact van de film bij haarzelf en anderen en haar plannen voor een vervolg. Groenkijkers wordt op 18 april 2024 om 22:20 uitgezonden op NPO 2.

    De leestips van Sanne zijn ‘De wand’ van Marlen Haushofer en ‘Een vrouw in de poolnacht’ van Christiane Ritter.

    Wil je reageren op deze aflevering? Laat ons dat gerust weten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur opInstagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

    Wil je een vertoning van Groenkijkers organiseren voor jouw omgeving? Kijk op groenkijkers.nl voor de mogelijkheden.

  • Saknas det avsnitt?

    Klicka här för att uppdatera flödet manuellt.

  • 55 – In SiberiĂ« zijn geen wegen, alleen richtingen – met Gerard Boere

    55 – In Siberië zijn geen wegen, alleen richtingen – met Gerard Boere

    · Toekomst voor Natuur

    Trekvogels verbinden ons met andere delen van de wereld. Steltlopers en ganzen die bij ons overwinteren, broeden bijvoorbeeld op de toendra in Rusland. In deze aflevering spreekt Anthonie met Gerard Boere. Gerard was decennialang een belangrijke spil in het internationale natuurbeschermingswerk vanuit Nederland rond de flyway van trekvogels. Hij was als ambtenaar betrokken bij verschillende expedities naar Siberië in de jaren 1990 om onderzoek te doen aan broedgebieden van ganzen en steltlopers. Ook ging Gerard op zoek naar de haast mythische dunbekwulp in de oneindige Siberische steppe. Over zijn avonturen, zijn werk achter de schermen en prachtige natuurvondsten schreef hij een meeslepend boek en vertelt hij met smaak in deze podcastaflevering. Hoe was het om met Russen samen te werken aan internationale natuurbescherming? Wat maakte hij mee? En hoe is de situatie nu, na de Russische inval en oorlog in Oekraïne? Gerard was ook actief bij de bescherming van trekvogels in Oekraïne. Waarom verliep dat zoveel beter dan in Rusland? In deze aflevering krijg je een uniek kijkje achter de schermen van betrekkingen tussen Nederland en Rusland op het gebied van natuurbescherming.

    De leestip van Gerard is ‘Die Ostatlantische Vogelzugroute’ van Peter Prokosch, recent ook verkrijgbaar in het Engels als ‘The East Atlantic Flyway of Coastal Birds’. Anthonie tipt het boek van Gerard ‘In SiberiĂ« zijn geen wegen, alleen richtingen’.

    Wil je reageren op deze aflevering? Laat ons dat gerustweten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur opInstagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 54 – De tuin als paradijs voor kleine natuur – met Renze Borkent

    54 – De tuin als paradijs voor kleine natuur – met Renze Borkent

    · Toekomst voor Natuur

    Alle thema’s van het leven zijn in de tuin te vinden. Renze Borkent tobde met zijn gezondheid, ging op ontdekkingstocht in zijn eigen tuin en trof een wonderbaarlijke soortenrijkdom. Planten, dieren en vooral heel veel klein leven. Over zijn belevenissen schreef hij een meeslepend boek: Kleine natuur. Anthonie spreekt in deze aflevering met Renze over die zoektocht en wat hem dat bracht. Zijn natuurbeleving werd beproefd en verdiept. Waarom begon hij deze tuinsafari, hoe pakte hij dat aan en wat komt hij allemaal tegen? Renze geeft ook tips om zelf te beginnen. Over de LedEmmer kun je hier meer lezen.

    Anthonie tipt Renze’s boek ‘Kleine natuur’. Renze heeft drie leestips die de schoonheid van de natuur benadrukken door deschoonheid van de taal: ‘Heel de natuur’ van Koos van Zomeren, ‘De vliegenval’ van Frederik Sjöberg en ‘Berichten uit de vallei’ van Stefan Brijs.

    Wat vind je van deze aflevering? Laat ons dat gerust weten! Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 53 – Geheimen van het Dommellandschap – met Ger van den Oetelaar en Jan van der Straaten

    53 – Geheimen van het Dommellandschap – met Ger van den Oetelaar en Jan van der Straaten

    · Toekomst voor Natuur

    Leembossen, vloeiweiden, watermolens: het stroomgebied van de Dommel zit vol met cultuur- en natuurhistorie. In deze aflevering struinen we langs de lange lijnen van de geschiedenis van dit landschap in Noord-Brabant en het noordelijk deel van Vlaanderen. Anthonie spreekt met Ger van den Oetelaar en Jan van der Straaten, beiden met een lange staat van dienst in de Brabantse natuurbescherming. Met een team van 26 auteurs publiceerden zij in 2023 een kloeke landschapsbiografie van het stroomgebied van de Dommel, uitgegeven bij Pictures Publishers. Ger is werkzaam bij Ark Rewilding Nederland, is geboren en getogen in het Groene woud en schrijft veel over natuur en cultuurhistorie in dit gebied. Jan is milieu-econoom, voorzitter van een Europees netwerk van natuurfotografen, Saxifraga, en auteur van talloze natuurboeken. In deze aflevering lichten we een aantal onderwerpen uit dat fascinerende landschap van de Dommel uit. Wat maakt het gebied zo bijzonder? Hoe zit het met bosgebruik in de Middeleeuwen? Wat hebben de leembossen te maken met de sponswerking van het landschap? En wat zijn vloeiweiden precies? Ook bespreken we waarom het coöperatieve gedachtegoed in de 20e eeuw een grote plaats kreeg in het Dommellandschap en zien we hoe onnodig desastreus de ruilverkavelingen uitpakten voor natuur en samenleving. En Jan zou Jan niet zijn als hij af en toe een uitstapje maakt naar zijn vakgebied van de economie en ons schets welke sporen de commercie achterlaat in landschap en natuurbeleid.

    De leestip van Jan is ‘Arctica’ van Bernice Notenboom. Anthonie tipt de prachtige landschapsbiografie die in dezeaflevering centraal staat: ‘Het stroomgebied van de Dommel. Een landschapsbiografie’ en Ger tipt Ă©Ă©n specifiek hoofdstuk uit dat boek, namelijk hoofdstuk 5 “Water- en moerasnamen als spiegel van het Dommellandschap” van Hein Elemans.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat vinden we leuk. Jekunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 52 – Voedselbossen: de kracht van variatie – met Rianne Luring

    52 – Voedselbossen: de kracht van variatie – met Rianne Luring

    · Toekomst voor Natuur

    De uitdagingen in de landbouw zijn zó groot dat we wel wat diversiteit in productiewijzen kunnen gebruiken. Eén vorm van voedselproductie is voedselbos. Er wordt verschillend over gedacht, variërend van bewondering tot misprijzen. Kunnen voedselbossen de hoge verwachtingen waarmaken? Anthonie spreekt in deze aflevering met Rianne Luring, boerendochter, initiatiefnemer van een agrarisch voedselbos en landschapsontwerper bij Landschapsbeheer Groningen. Rianne heeft een aanpakkersmentaliteit en kijkt met een eigentijdse blik naar het landschap waarin ze als twaalfde generatie voedsel produceert. Waarom begon ze samen met haar zus Marijke het Wessingboerbos? Hoe pakt ze dat aan en tegen uitdagingen lopen ze aan? En hoe past het agrarisch voedselbos in de bedrijfsvoering van het agrarische bedrijf van hun ouders? We bespreken ook hoe voedselbossen cultuurhistorisch ingepast kunnen worden in een landschap en welke effecten ze hebben op biodiversiteit. We verwijzen in deze aflevering naar een studie van zes Wageningse studenten, die hier is te downloaden. We verwijzen ook naar aflevering 39 met Auke van der Woud.

    De leestips van Rianne zijn ‘Herstellende landbouw’ van Mark Shepard en ‘Kruid en mens’ van Marlies Engels.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat vinden we leuk. Jekunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 51 – Caspar schrijft – natuurjournalistiek door de ogen van Caspar Janssen

    51 – Caspar schrijft – natuurjournalistiek door de ogen van Caspar Janssen

    · Toekomst voor Natuur

    Een gaai op het bijenbalkon. Aan het begin van het gesprek wordt natuurjournalist Caspar Janssen even afgeleid door ornithologisch bezoek op zijn balkon. Anthonie spreekt met Caspar over zijn jarenlange ervaring als natuurjournalist voor de Volkskrant. Hoe kijkt hij naar het debat over natuur? Welke rol ziet hij daarin weggelegd voor de journalistiek? Zelf schreef hij talloze verhalen over natuur, landbouw en landschap. Wat drijft Caspar daarbij? En hoe gaat hij te werk? We ontdekken dat Caspar in het landschap van de harde scheidingen de schaarse plekken met zachte overgangen opzoekt. Daar waar de symfonie van een geelgors klinkt of het blauw van een korenbloem schittert is hij graag. En onvermijdelijk komt het gesprek dan op landbouw, de stilstand, verlammende polarisatie en een onmachtige overheid. We bespreken verschillende dilemma’s waar natuurjournalisten tegenaan lopen en hoe je daarmee om kunt gaan. En bij welke schrijvers doet Caspar zijn inspiratie op?

    Caspar tipt ‘De uitvinder van de natuur’ van Andrea Wulf, over het avontuurlijke leven van Alexander Von Humboldt. De inspiratiebronnen die Caspar noemt zijn Koos van Zomeren, Konstantin Paustovski, Jonathan Franzen, Dave Goulson en Tim Birkhead.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat vinden we leuk. Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 50 – Hoe houd je hoop voor natuur? met Riyan van den Born

    50 – Hoe houd je hoop voor natuur? met Riyan van den Born

    · Toekomst voor Natuur

    Voor de 50e aflevering vroegen we jou als luisteraar hoe jij hoop houdt voor natuur. Dat levert een rijk palet aan reacties en inspiratie op. Anthonie spreekt in deze aflevering met Riyan van den Born over mens-natuurrelaties. Riyan is associate professor Socio-ecologische interacties aan de Radboud Universiteit en directeur van het Centre Connecting Humans and Nature. Hoe kijken we naar natuur en hoe is dat in de loop van decennia veranderd? Er komt steeds meer onderzoek naar de relationele waarde van natuur en dat blijkt een drijvende kracht om in actie te komen voor natuur. Is dat wel doorgedrongen bij natuurorganisaties? Talloze luisteraars van Toekomst voor Natuur deelden met ons hoe ze hoop houden voor natuur. We bespreken de reacties, ontdekken patronen en plaatsen jullie reacties in de context van de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Er blijkt een belangrijke rol weggelegd voor verwondering in het proces naar zinvolle actie voor natuur. Verwondering over de veerkracht voor natuur helpt bij het ontwikkelen van constructieve hoop. Wat ook helpt is vertrouwen in de medemens, dat je er niet alleen voor staat en we samen in actie komen.

    De serie ‘De Verwonderaars’ van filmmaker Rik van der Linden is zeer de moeite waard om inspiratie en verwondering op te doen. Kijktip van Anthonie en Riyan!

    De leestip van Riyan is ‘De H is van havik’ van Helen Macdonald.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat vinden we leuk. Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 49 – Eigen natuur eerst? Wat vroege natuurbeschermers ons leren over nationalisme – met Leen Dresen

    49 – Eigen natuur eerst? Wat vroege natuurbeschermers ons leren over nationalisme – met Leen Dresen

    · Toekomst voor Natuur

    Nederlanders weer op Ă©Ă©n. Met deze slogan lijken veel uitdagingen in natuur en landschap aan de kant geschoven te worden. Hoe moet je daarmee omgaan? In deze aflevering vinden we verrassende inspiratie bij de eerste natuurbeschermers in de 19e en 20e eeuw. Anthonie spreekt met Leen Dresen, docent aan de Open Universiteit en cultuurhistorisch onderzoeker. In 2020 promoveerde Leen op het proefschrift ‘Op weg naar nationale natuur: natuurjournalistiek in Nederland 1850-1910’ (pdf). Rond 1870 komt een angstige vorm van nationalisme op, als gevolg van spanningen in Europa. Voor Frederik Willem van Eeden is het reden om te opperen dat we karakteristieke natuur moeten behouden. Enkele decennia later inspireert dit Eli Heimans en Jac. P. Thijsse tot het daadwerkelijk opkopen van ‘natuurmonumenten’. Interessant genoeg maakt Van Eeden als enige natuurbeschermer een draai: het angstige nationalisme krijgt vat op hem. Thijsse en andere natuurschrijvers kiezen voor een nieuwe tactiek. Tot op de dag van vandaag hebben die keuzes invloedrijke gevolgen. Na deze blik in de geschiedenis komen we aan in 2010 bij het kabinet Rutte I. Natuurbeleid in Nederland wordt gedecentraliseerd. Was dat een verstandige keuze? We eindigen met de lakmoesproef, hoe je in deze tijd gezond en gevaarlijk nationalisme uit elkaar kunt houden.

    Leen tipt het werk van Eli Heimans en Jac. P. Thijsse als noguiterst leesbaar in onze tijd. Kijk hier voor titels en inspiratie. Ook tipt Leen ‘Oorlogsenthousiasme’ van Ewoud Kieft.

    We verwijzen in deze aflevering naar aflevering 39 met Auke van der Woud en aflevering 2 met Liesbeth Bakker.

    Dit was de laatste aflevering van 2023. We hopen dat jullie ervan genoten hebben! Op 6 januari 2024 zijn we terug met de 50e aflevering met als thema: Hoe houd je hoop? Fijne feestdagen en een natuurrijk 2024!

    Wil je reageren? Dat vinden we leuk. Je kunt ons bereiken via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 48 – Nieuwe verhalen voor de Canon van de Nederlandse natuur – met Dick de Vos en Paul Beuk

    48 – Nieuwe verhalen voor de Canon van de Nederlandse natuur – met Dick de Vos en Paul Beuk

    · Toekomst voor Natuur

    45.000 soorten op dit hele kleine stukje aarde, ga er maar aanstaan om daar een verhaal van te maken! Dick de Vos deed het – en schreef de Canon van de Nederlandse natuur. Over de keuzes die hij maakte krijgt Dick in deze aflevering opbouwende kritiek van Paul Beuk. Paul is conservator biologie bij het Natuurhistorisch Museum in Maastricht en zoals hij zelf zegt: professioneel muggenzifter. Dat belooft wat! Anthonie spreekt in deze aflevering met Dick en Paul over de verhalen die onze natuur rijk is Ă©n de verhalen die Dick optekent in de Canon van de Nederlandse natuur. Paul maakte een eigen selectie van 50 soorten voor zĂ­jn fictieve Canon en voorziet rijkelijk in nieuwe vensters en verhalen: koortsvlieg, rosse metselbij, korhoen en tal van andere dieren en planten komen langs. En als opmaat voor het gesprek in Vlaanderen doen Dick en Paul ook wat suggesties voor de Canon van de Vlaamse natuur. Of toch de Belgische natuur? We komen er niet helemaal uit.

    Ook in deze aflevering geven de gasten weer leestips. Dicktipt ‘Soortenschat’ van Geert-Jan Roebers. Paul houdt zich niet in geeft vier leestips. Maar hij heeft daar een verhaal bij, beluister het maar. ‘Checklist of the Diptera of the Netherlands’ van Paul Beuk zelf, ‘De Nederlandse zweefvliegen’ van Menno Reemer e.a. (hier als gratis pdf), ‘Canon van de Nederlandse natuur’ van Dick de Vos en ‘Darwin in de stad’ van Menno Schilthuizen.

    We verwijzen in deze aflevering naar aflevering 15 met Marc Argeloo over natuuramnesie en shifting baselines, aflevering 17 met Petra Vijncke over insecten, aflevering 39 met Auke van der Woud en aflevering 47 met Kristof Smeyers en Glenn Lelieveld over de wolf.

    Wees welkom om te reageren op deze aflevering. Dat kan viaonze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

    Let op: in deze aflevering hoor je hoe je als luisteraar kanskunt maken op een exemplaar van de Canon van de Nederlandse natuur, beschikbaar gesteld door de KNNV Uitgeverij speciaal voor luisteraars van Toekomst voor Natuur. Dit is een aanbod met een einddatum.

  • 47 – Wolf, raaf en de grens tussen cultuur en natuur – met Kristof Smeyers en Glenn Lelieveld

    47 – Wolf, raaf en de grens tussen cultuur en natuur – met Kristof Smeyers en Glenn Lelieveld

    · Toekomst voor Natuur

    Wolven zijn terug in de Lage Landen. Ze trekken zich niets aan van onze protocollen en scheidslijnen en poepen zelfs keurig op de stoep in een dorp. De relatie tussen mens en wolf was in de afgelopen eeuwen beladen en ronduit ambigue. Historicus Kristof Smeyers schreef er een boek over: Wolf – wildernisgeschiedenis. In deze aflevering spreekt Anthonie met Kristof en wolvenkenner Glenn Lelieveld van de Zoogdiervereniging. Wat leren wolven ons over de grens tussen cultuur en natuur? En hoe ontwikkelde de relatie tussen mens en wolf zich in de afgelopen eeuwen? We verkennen de nieuwe roofdierwerkelijkheid waarin de Lage Landen momenteel verkeert en zien hoe er in Vlaanderen en Nederland uiteenlopend mee wordt omgegaan. Ook raven vliegen voorbij in deze aflevering. Ze duiken regelmatig in de buurt van wolven op. Net als wolven moesten raven het in het verleden regelmatig ontgelden. Wat hebben ze met elkaar te maken? We concluderen dat wolven geen symbolen blijken van natuurbeleid en ook geen boodschappers van de wildernis. Wat zijn ze dan wel?

    Kristof heeft twee leestips: ‘The second body’ van Daisy Hildyard en ‘A flat place’ van Noreen Masud. Glenn tipt de befaamde ‘Veldgids Diersporen Europa’ van Annemarie van Diepenbeek en ‘De wolf is terug: eng of enerverend?’ van Dick Klees e.a.

    We verwijzen in deze aflevering naar diverse eerderepodcastafleveringen:

    Aflevering 24 met Diemer Vercayie over de terugkeer van grote zoogdieren en het succesvolle werk van het Wolf fencing team Belgium.

    Aflevering 6 met Martin Drenthen over natuurbeelden.

    Aflevering 8 met Aaldrik Pot over hoe diersporen je natuurbeleving verdiepen.

    Aflevering 22 met Jessica den Outer over rechten voor natuur.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat stellen we op prijs!Reacties zijn welkom via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

    Let op: in deze aflevering hoor je hoe je als luisteraar kans kunt maken op een exemplaar van Kristof’s boek Wolf, beschikbaar gesteld door Uitgeverij Ertsberg speciaal voor luisteraars van Toekomst voor Natuur. Dit is een aanbod met een einddatum.

  • 46 – Waarom herintroductie soms (g)een goed idee is - met Dennis De Ryck en Tobias Ceulemans

    46 – Waarom herintroductie soms (g)een goed idee is - met Dennis De Ryck en Tobias Ceulemans

    · Toekomst voor Natuur

    Verplaatsen van plant- en diersoorten door de mens is van alle tijden. Toch roepen herintroducties veel vragen op. Is er dan nog wel sprake van natuur? En kunnen we nog wat doen aan genetische erosie of is er al teveel verloren gegaan? Anthonie spreekt in deze aflevering met Dennis de Ryck en Tobias Ceulemans. Dennis werkt bij Natuurpunt in België als projectcoördinator voor LIFE Harwin en Life Belgium for Biodiversity. Tobias werkt aan de Universiteit Antwerpen als professor Biodiversity Conservation and Restoration. In deze aflevering raken we al snel tot kernvragen: wat is natuur? En hoe zien wij onszelf in relatie met die natuur? Ze zijn belangrijk bij de overwegingen rondom herintroductie. Ook bespreken we de voor- en tegenargumenten rondom herintroducties. Wanneer heeft het zin en wanneer niet? Verschillende voorbeelden van herintroducties van planten, vogels, dagvlinders en amfibieën passeren de revue inclusief hun valkuilen. Hoe je herintroductie kunt aanpakken bespreken we aan de hand van voorbeelden uit het LIFE Harwin-project, wat sinds 1 januari 2023 ten oosten van Leuven speelt in het Hageland. En wat heeft natuuramnesie met herintroducties te maken?

    De leestips van Dennis zijn ‘Natuuramnesie’ van Marc Argeloo en ‘Pastorale’ van James Rebanks. Tobias tipt ons ‘Planten tellen’van Piet Berger en collega’s en 'Darwins gevaarlijke idee' van Daniel C. Dennett. Anthonie tipt in het gesprek het boek ‘Gewilde dieren’ van Mark Zekhuis, Louis van Oort en Luc Hoogenstein.

    We verwijzen in deze aflevering naar aflevering 15 over natuuramnesie met Marc Argeloo.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat stellen we op prijs! Reacties zijn welkom via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 45 – Natuur als wisselgeld: hoe overheid en bestuursrecht Natura 2000 uithollen – met Frans Vera

    45 – Natuur als wisselgeld: hoe overheid en bestuursrecht Natura 2000 uithollen – met Frans Vera

    · Toekomst voor Natuur

    Wees niet verbaasd dat sommige natuur niet floreert: de Nederlandse overheid geeft successen van natuurbescherming weg als wisselgeld voor economische ontwikkeling. Frans Vera, internationaal bekend natuurbeschermer, legt in deze aflevering de vinger op de zere plek van natuurbescherming. De overheid waant zich oppermachtig en de natuurbeschermingsorganisaties staan erbij en kijken ernaar. Anthonie spreekt in deze aflevering met Frans over zijn verwondering, zijn rol bij het ontstaan van de Habitatrichtlijn en zijn ervaringen met bestuursrecht en overheden rondom Natura 2000. We bespreken een aantal veelgehoorde misvattingen over Natura 2000 en ontdekken dat Nederland niet ‘op slot’ zit vanwege Natura 2000 maar vanwege de Nederlandse uitleg van de Vogel- en Habitatrichtlijn.

    De leestip van Frans is ‘Verwildering’ van Isabella Tree over de terugkeer naar de natuur op een Britse boerderij. Dit boek is ook verkrijgbaar in het Engels als ‘Wilding’.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat stellen we op prijs! Reacties zijn welkom via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 44 – Het rijkste duingebied, onder geruis van de industrie – met Rolf Roos over de duinen van Voorne

    44 – Het rijkste duingebied, onder geruis van de industrie – met Rolf Roos over de duinen van Voorne

    · Toekomst voor Natuur

    Een eeuw geleden waren ze net zo populair als de Marken Wadden nu zijn: de duinen van Voorne. Toch raakte het rijkste duingebied van Nederland vergeten. Hoe kan dat? Rolf Roos, bioloog en ondernemer, diepte de fascinerende rijkdom en geschiedenis van de duinen van Voorne weer op en maakte er samen met anderen een boek over. In deze aflevering spreekt Anthonie met Rolf over die vergeten natuurparel aan de skyline van Rijnmond. Wat maakt het gebied zo divers en rijk aan natuur? Hoe kon het duin zo bebost raken? En wat was de rol van grootgrondbezitters en havenbaronnen? Na 35 jaar duinonderzoek heeft Rolf ontdekt: het duinlandschap wordt altijd geregeerd door de economie. De duinen van Voorne zijn daarvan een perfecte illustratie. We duiken in deze aflevering ook in de unieke flora en fauna van het gebied. Het blijkt verweven met tal van intrigerende verhalen. Ook spoort Rolf natuurbeheerders aan om de duinen van Voorne eindelijk eens als Ă©Ă©n geheel van natuur, cultuurhistorie en landschap te bekijken. En om onderzoek en monitoring te herwaarderen en openbaar te publiceren. Heeft het rijkste duin van Nederland, onder de rook van Rotterdam, toekomst?

    Het boek ‘Duinen en mensen Voorne’ is hier verkrijgbaar. Op de website duinenenmensen.nl is veel meer historie en achtergrond te vinden.

    Rolf geeft drie leestips: ‘De vliegenval’ van Frederik Sjöberg, Oude jaarboeken van Natuurmonumenten, bijvoorbeeld 1929-1935 (alleen antiquarisch beschikbaar) en de bewerking van Gerrit Komrij en Rodolphe TĂŒpffer van ‘De zonderlinge avonturen van Primus Prikkebeen’ (alleen antiquarisch beschikbaar).Wil je reageren op deze aflevering? Dat stellen we op prijs! Reacties zijn welkom via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 43 – Hoe het groenbeheer toekomstbestendig wordt – met Henri Schuurman

    43 – Hoe het groenbeheer toekomstbestendig wordt – met Henri Schuurman

    · Toekomst voor Natuur

    Er wordt heel wat gemaaid, geschoffeld en gesnoeid in ons openbaar groen. Tegelijkertijd is er een roep vanuit de samenleving dat het natuurvriendelijker moet. Wat vinden groenbeheerders daar zelf van? En hoe wordt het groenbeheer toekomstbestendig? Daarover spreekt Anthonie in deze aflevering met Henri Schuurman, algemeen directeur bij Sight Landscaping, een landelijk opererend groenbedrijf. Henri ziet een groensector die in een veranderende wereld een andere rol krijgt: niet alleen uitvoeren van beheer, maar ook uitleggen wat er gebeurt en waarom dat nodig is. Dat vraagt een andere samenwerking met opdrachtgevers. Groenbeheerders zelf moeten anders opgeleid worden en bijvoorbeeld veel meer oog krijgen voor ecologie. En dan is er nog de altijddurende strijd tegen de natuur in, is dat nog wel overal nodig? Zeker nu de arbeidstekorten stijgen? Henri heeft er een duidelijk antwoord op. Tenslotte deelt Anthonie in deze aflevering een leuk nieuwtje over Toekomst voor Natuur.

    De leestip van Henri is ‘Een vlecht van heilig gras’ van Robin Wall Kimmerer. Wil je reageren op deze aflevering? Dat stellen we erg op prijs! Reacties zijn welkom via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

    ---

    Toekomst voor Natuur dingt mee naar de Publieksprijs van de Dutch Podcast Awards. Wil je ons helpen? Stem dan op Toekomst voor Natuur via podcastawards.nl/stemmen.Je kunt per emailadres Ă©Ă©n keer stemmen en de stemperiode loopt t/m 27 oktober 2023. Dankjewel voor je stem!

  • 42 – Waarom bodembiodiversiteit onmisbaar is – met hoogleraar Liesje Mommer

    42 – Waarom bodembiodiversiteit onmisbaar is – met hoogleraar Liesje Mommer

    · Toekomst voor Natuur

    De meeste biodiversiteit zit in de bodem. Toch zijn bodems nog altijd vogelvrij. Daar komt verandering in, want de Europese Commissie lanceerde deze zomer een wetsvoorstel die bodems moet gaan beschermen. Wat staat er in het wetsvoorstel? En waarom is dat zo hard nodig? Anthonie praat daarover met Liesje Mommer, hoogleraar Ondergrondse Ecologie aan Wageningen Universiteit. Liesje doet baanbrekend onderzoek aan bodembiodiversiteit, bijvoorbeeld naar de ruilhandel tussen plantenwortels en mycorrhizaschimmels. Een boeiende, mysterieuze wereld waarin nog veel valt te ontdekken. We bespreken in deze aflevering ook wat wetenschappers vinden van de EU Soil Monitoring Law. Waarom moet het een tandje ambitieuzer? En hoe kan deze wet in de praktijk gaan uitpakken?

    De leestips van Liesje zijn ‘Verweven leven’ (NL) of ‘Entangled life’ (EN) van Merlin Sheldrake en ‘Een vlecht van heilig gras’ (NL) of ‘Braiding sweetgrass’ (EN) van Robin Wall Kimmerer.

    De audio van sir David Attenborough die we in dezeaflevering laten horen is afkomstig van een filmpje van The Royal Society (minuut 0:35-1:56). Dit filmpje heeft een Creative Commons licentie die onder naamsvermelding hergebruik toestaat.

    We verwijzen in deze aflevering naar aflevering 39 met Auke van der Woud en naar aflevering 16 met Franciska de Vries en Michiel Wallis de Vries.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat stellen we erg op prijs! Reacties zijn welkom via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 41 – Waarom grote sterns slimmer zijn dan vogelgriepmodellen – met marien bioloog Mardik Leopold

    41 – Waarom grote sterns slimmer zijn dan vogelgriepmodellen – met marien bioloog Mardik Leopold

    · Toekomst voor Natuur

    In twee maanden tijd verdween 80% van de grote sterns in Noordwest-Europa. Dood, slachtoffer van de voortrazende vogelgriep. Maar er gebeurde iets interessants: er kwamen nieuwe grote sterns voor terug. Hoe kan dat? En waarom gebeurt dat bij andere vogelsoorten niet? In deze aflevering spreekt Anthonie met Mardik Leopold, marien bioloog en onderzoeker bij Wageningen Marine Research over de desastreuze effecten van vogelgriep. Hoe staat het er nu voor met vogelgriep en besmetten wilde vogels kippen of andersom? En waarom wordt door vogelgriep getroffen pluimvee geruimd maar wilde vogels niet altijd? Ook gaan we in op de druk van de mens op het ecosysteem van de Waddenzee en de Noordzee. Mardik ontdekte dat hoe meer je naar een bepaalde soort kijkt, hoe duidelijker het wordt: het zijn allemaal individuen met eigen hebbelijkheden en onhebbelijkheden.

    De leestip van Mardik is ‘De zilvermeeuw’ van Kees Camphuysen.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat stellen we erg op prijs! Reacties zijn welkom via onze sociale media, @toekomstnatuur op X en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 40 – Tellen, vertellen en herstellen: het geheim van vrijwillige natuurbescherming – met Jaap Graveland

    40 – Tellen, vertellen en herstellen: het geheim van vrijwillige natuurbescherming – met Jaap Graveland

    · Toekomst voor Natuur

    Vrijwilligerswerk voor natuur zit in de lift, terwijl er elders steeds minder vrijwilligerswerk wordt gedaan. Hoe komt dat? Wat is het geheim van vrijwillige natuurbescherming? Daarover spreekt Anthonie in deze aflevering met Jaap Graveland, boegbeeld bij de Natuur- en Vogelwerkgroep Krimpenerwaard en informatiespecialist Natuur bij Rijkswaterstaat. Mensen zetten zich op verschillende manieren in voor natuur: als teller, verteller of hersteller. De berichtgeving over biodiversiteit die onder druk staat en zeker de insectensterfte heeft er de laatste jaren aan bijgedragen dat meer mensen zich vrijwillig inzetten voor natuur. Daarnaast speelt het gebruik van gadgets voor natuurmonitoring ook een rol. Een belangrijke vraag is wel: hoe word je als vrijwilliger serieus genomen? En hoe betrek je jongeren bij vrijwilligerswerk in de natuur?

    De leestips van Jaap zijn ‘Change’ van Damon Centola en ‘The peregrine’ van J.A. Baker. Beide boeken zijn ook in het Nederlands verkrijgbaar als ‘Verandering’ en ‘De slechtvalk’. Jaap leest uit ‘The peregrine’ enkele ontroerende passages voor.

    We verwijzen in deze aflevering naar aflevering 37 met Kim Putters.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat stellen we erg op prijs! Reacties zijn welkom via onze sociale media, @toekomstnatuur op X (voorheen Twitter) en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 39 – Waarom er volgens Auke van der Woud een revolutie nodig is

    39 – Waarom er volgens Auke van der Woud een revolutie nodig is

    · Toekomst voor Natuur

    Eigenlijk wilde hij botanicus worden, maar Auke van der Woud werd een gerenommeerd architectuurhistoricus die zich al 40 jaar bezighoudt met het ontstaan van het moderne Nederland. De laatste jaren is hij erg met de veranderingen in het landschap bezig. Hij schreef er diverse prijswinnende boeken over. In deze aflevering spreekt Anthonie met Auke over de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland sinds 1800. Tot 1850 was Nederland een leeg land, maar vanaf 1850 komen allerlei ontwikkelingen in stroomversnelling. Hoe komt dat? En welke gevolgen hebben ze voor onze landschappen? Nederland staat nu opnieuw voor grote ruimtelijke uitdagingen. Kunnen we leren van de geschiedenis? We staan stil bij de ambivalentie rondom natuurbeheer, wildernis en bordjes bij natuurgebieden. En spreken over nostalgie naar 1950 die niet helpt om de uitdagingen van nu op te lossen en natuur te herstellen. We spreken ook over Sicco Mansholt, de veranderingen in de landbouw en waarom altijd maar weer geld de drijvende factor is (en het voorkomen van honger de smoes). En die revolutie? Die heeft kritische massa nodig!

    Auke tipt twee boeken van Jan Rotmans, 'In het oog van de orkaan' en 'Verandering van tijdperk'.

    Anthonie tipt twee van de boeken van Auke, ‘De Nederlanden. Het lege land 1800-1850’ en ‘Het landschap, de mensen. Nederland 1850-1940.’ Zeer leesbaar als je meer wilt weten van de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland sinds 1800.

    We verwijzen in deze aflevering naar aflevering 37 met Kim Putters.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat stellen we erg op prijs! Reacties zijn welkom via onze sociale media, @toekomstnatuur op Twitter en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • 38 – Charles Darwin: hartstochtelijk natuuronderzoeker – Grondleggers van de ecologie 3 – met Norbert Peeters

    38 – Charles Darwin: hartstochtelijk natuuronderzoeker – Grondleggers van de ecologie 3 – met Norbert Peeters

    · Toekomst voor Natuur

    Hoe kan het dat planten en dieren aangepast lijken op de plek waar ze voorkomen? Die vraag houdt lange tijd allerlei wetenschappers bezig. Charles Darwin is in de 19e eeuw de eerste die met een sluitend antwoord komt, overigens gelijktijdig met Alfred Russel Wallace. In deze aflevering duikt Anthonie met Norbert Peeters, botanisch filosoof, in het werk van Charles Darwin. Na zijn formerende reis met de Beagle ontdekt Darwin concepten als natuurlijke selectie, variatie en de strijd om het bestaan die tot op de dag van vandaag een belangrijke rol spelen in de ecologie. Hoe kwam Darwin tot deze inzichten? Welke rol speelden Linnaeus en Von Humboldt daarbij? En wat betekenen deze inzichten voor nu? Ook staan we stil bij de talloze veldexperimenten die Darwin deed en zijn belangrijke bijdrage aan het onderzoek aan planten en hun bestuivers.

    Wil je meer weten over Darwin en zijn betekenis voor de ecologie? Norbert geeft verschillende leestips:

    Zeer lezenswaardige biografie: ‘Darwin’ van Adrian Desmond & James Moore

    Over zijn experimenten: ‘Darwin’s backyard’ van James T. Costa

    ‘Waarom zijn er zoveel soorten?’ van Menno Schilthuizen

    En het (vertaalde) originele werk: ‘Over het ontstaan van soorten’ van Charles Darwin.

    Wil je reageren op deze aflevering? Dat stellen we erg op prijs! Reacties zijn welkom via onze sociale media, @toekomstnatuur op Twitter en @toekomstvoornatuur op Instagram of door een mailtje te sturen naar [email protected].

  • Visa fler