Avsnitt
-
Teorie spiskowe mogą się kojarzyć z niecodziennymi wydarzeniami, takimi jak pandemię czy wojny. Mogą być one także blisko nas, w miejscach, których mieszkamy. Łukasz Drozda w swojej najnowszej książce „Miejskie Strachy. Miasto 15-minutowe, 5G i inne potwory” opisuje fałszywe narracje dotyczące mieszkania w miastach, a także opisuje zjawisko urbanistycznego populizmu. W naszej rozmowie sprawdzamy, skąd wzięły się „miejskie strachy” i jak mogą one zmienić nasze życie.
Linki:
W Łodzi powstaje 15-minutowe osiedle? Wyjaśniamy
Przymusowe przesiedlenia do 15-minutowego miasta? Wyjaśniamy
Katastrofa zdrowotna w domu obok anteny 5G? Nikt tam nie mieszka
Teorie spiskowe o 5G – jak straszą depopulacją?
-
Thousands of people in Georgia have been protesting for several weeks against the adoption of a bill called the "Foreign Agent Law". According to the document, if at least 20 percent of an organization's funding comes from abroad, it must register as an "agent of foreign influence".
Similar laws also exist in other countries, including Russia. How do they differ from the Georgian one? Why did President Salome Zurabishvili, who vetoed it, called it the "Russian law"? How might it target the fact-checkers? Why have they been receiving anonymous, threatening phone calls for several weeks?
We spoke about it with Sandro Gigauri from the Media Development Foundation and the fact-checking website Myth Detector.
Sandro Gigauri – has been working as a Disinformation/Propaganda Researcher at the Media Development Foundation (MDF) since 2021; he serves as the English Language Editor on the MDF "Myth Detector" fact-checking platform. Furthermore, Sandro is an Expert in Information Environment Monitoring at the European Service Network and an Invited Lecturer at the Ilia State University in Tbilisi.
In addition to his daily work on manifestations of disinformation and misinformation, Sandro is the author of many publications including: "Russian Information Warfare: Two Months After the Invasion in Ukraine", "Media Literacy Sector Mapping in Georgia" and "Anti-Gender and Anti-LGBTQI Mobilization in Georgia”.
Useful links:
„VIDEO MANIPULATION CLAIMING DEMONSTRATORS ARE USING A NAZI GESTURE”
„A FABRICATED PROTEST POSTER IS BEING CIRCULATED ON SOCIAL NETWORKS”
„FABRICATED POSTER AMID THE PROTESTS AGAINST THE »RUSSIAN LAW«”
„Georgia: Abandon ‘Foreign Agent’ Registration Law”
„Georgia president vetoes ‘foreign agent’ law”
-
Saknas det avsnitt?
-
W trakcie protestów rolników z początku tego roku jedno z powtarzających się haseł dotyczyło rezygnacji z założeń Zielonego Ładu. Wokół tej inicjatywy zdążyło pojawić się wiele fałszywych przekazów dotyczących np. wywłaszczania rolników czy zakazu uprawy owoców i warzyw na własny użytek.
W drugiej części rozmowy na temat Unii Europejskiej sprawdzamy, czy tak naprawdę jest Zielony Ład i czy faktycznie jest się czego bać.
LINKI:
Zielony Ład oznacza głód i zalane pola? Wyjaśniamy
Więzienie za uprawę warzyw? Fałszywe informacje o Zielonym Ładzie
Zielony Ład to „spisek” Światowego Forum Ekonomicznego? Fałsz
Zielony Ład ma na celu zniszczenie rolników i żywności? Fałsz
Poseł Konfederacji straszy UE. Bruksela zakaże uprawy żywności?
Kto w PE głosował za Zielonym Ładem, a kto za „rezolucją robakową”?
-
Już 9 czerwca w Polsce odbędzie się głosowanie na kandydatów do Parlamentu Europejskiego. Nasz kraj od 20 lat jest członkiem Unii Europejskiej, mimo to wokół działalności tej instytucji wciąż krąży wiele mitów i nieprawdziwych informacji. W tym odcinku przyglądamy się, w jaki sposób tworzy się unijną politykę, czym zajmują się europosłowie, a także, w jaki sposób zwykły wyborca może wpływać na kierunek, w jakim podąża wspólnota europejska. Na pytania odpowiadają dyrektor biura Parlamentu Europejskiego w Polsce Witold Naturski oraz specjalistka ds. Europejskiego Zielonego Ładu z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce Izabela Zygmunt.
Co więcej, we fragmencie dostępnym dla naszych Patronek i Patronów sprawdzamy, czy faktycznie Unią steruje ukryta grupa wpływu.
Przydatne linki:
Cała prawda o Unii Europejskiej #1 Europarlament w liczbach
Cała prawda o Unii Europejskiej #2 Jak powstała Unia?
Cała prawda o Unii Europejskiej #3 Fejki na temat przepisów UE
Cała prawda o Unii Europejskiej #4 Co może Parlament Europejski?
Cała prawda o Unii Europejskiej #5 Jak tworzy się unijne prawo?
Cała prawda o Unii Europejskiej #6 Miejsce Polski w UE
-
Tysiące ludzi w Gruzji od kilku tygodni protestuje przeciwko przyjęciu ustawy nazywanej „ustawą o przejrzystości w kwestii obcego wpływu” albo „ustawą o zagranicznych agentach”. Według niej, jeśli przynajmniej 20 proc. finansowania danej organizacji pochodzi z zagranicy, musi zarejestrować się jako „agent zagranicznych wpływów”.Podobne ustawy funkcjonują również w innych krajach, w tym w Rosji. Czym różnią się od tej gruzińskiej? Dlaczego wetująca je prezydentka Salome Zurabiszwili nazwała je „rosyjskim prawem”? W jaki sposób może uderzać ono w fact-checkerów? Dlaczego od kilku tygodni odbierają oni anonimowe telefony z pogróżkami?
Porozmawialiśmy o tym z Sandro Gigaurim z Media Developement Foundation i serwisu Myth Detector, zajmującego się fact-checkingiem.
Sandro Gigauri - pracuje jako Badacz Dezinformacji/Propagandy w Media Development Foundation (MDF) od 2021 roku; pełni również funkcję Redaktora Języka Angielskiego na platformie fact-checkingowej MDF „Myth Detector”. Sandro jest także Ekspertem ds. Monitorowania Środowiska Informacyjnego w European Service Network oraz Zaproszonym Wykładowcą na Ilia State University w Tbilisi.
Oprócz codziennej pracy nad przejawami dezinformacji i misinformacji, Sandro jest autorem wielu publikacji, w tym: „Russian Information Warfare: Two Months After the Invasion in Ukraine”, „Media Literacy Sector Mapping in Georgia” oraz „Anti-Gender and Anti-LGBTQI Mobilization in Georgia”.
Przydatne linki:
„VIDEO MANIPULATION CLAIMING DEMONSTRATORS ARE USING A NAZI GESTURE”
„A FABRICATED PROTEST POSTER IS BEING CIRCULATED ON SOCIAL NETWORKS”
„FABRICATED POSTER AMID THE PROTESTS AGAINST THE »RUSSIAN LAW«”
„Georgia: Abandon ‘Foreign Agent’ Registration Law”
„Georgia president vetoes ‘foreign agent’ law” -
W Podcaście Demagoga staramy się zaglądać do różnych zakątków świata, aby sprawdzić, jakie fałszywe treści się tam rozprzestrzeniają. Tym razem sprawdzimy, co dzieje się na Bałkanach, konkretniej w Serbii.
Serbia jest krajem kandydującym do Unii Europejskiej. Jednocześnie relacje medialne donoszą o wizycie Xi Jinpinga, a Chiny oraz Rosja przedstawiane są jako alternatywa dla Zachodu. Czy Serbia faktycznie „patrzy na wschód”?
Jak rozwijają się fałszywe narracje na Bałkanach? Jak dezinformacja wykorzystuje lokalne napięcia, konflikty i, naturalne dla Bałkanów, różnice kulturowe? Czy może wpłynąć na proces integracji Serbii z Unią Europejską? Jaką rolę odgrywają fałszywe narracje z zakresu medycyny alternatywnej?
O tym opowie nam Natalia Żaba, dziennikarka i ekspertka do spraw Bałkanów.
Bio
Natalia Żaba – stypendystka Google Teaching Fellow dla Europy Środkowej i Wschodniej. Przed dołączeniem do zespołu dydaktycznego Google News Initiative, pracowała jako starsza redaktorka śledcza w Fundacji Reporterów, partnera Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP) w Polsce. Wcześniej spędziła 10 lat na
Bałkanach, pracowała jako kierowniczka projektu i reporterka dla Balkan Initiative
Reporting Network (BIRN), Sky News, Al Jazeera i wielu innych mediów regionalnych i międzynarodowych. Była również badaczką w Global Initiative Against Transnational Organized Crime. Jest absolwentką wspieranej przez Harvard Leadership Academy for Poland i dwukrotnie pełniła funkcję asystentki dydaktycznej w tym programie.
-
Historia bohaterki tej opowieści może wydawać się wszystkim znana. Chwila nieuwagi w internecie doprowadziła do tego, że Iwona, zamiast otrzymać wylosowaną walizkę podróżną, została oszukana. Analitycy Demagoga podążyli za tropem oszustwa, który doprowadził ich poza granice naszego kraju. O odkryciach związanych z kolejnym śledztwem Demagoga opowiadają Adam Majchrzak i Justyna Stańska – analitycy Stowarzyszenia Demagog.
LINK:
Śledztwo Demagoga - „Metoda na walizkę”. -
Dezinformacja jest stałym elementem krajobrazu mediów. Styczność z nią zadeklarowało 79 proc. obywateli naszego kraju. To dane z najnowszej edycji badania „Dezinformacja oczami Polaków”. Właśnie o nim rozmawiamy w najnowszym odcinku Podcastu Demagoga. Gościem jest jeden z ekspertów, który opatrzył raport swoim komentarzem: Dariusz Ćwiklak, zastępca redaktora naczelnego Newsweek Polska.
W badaniu wzięło udział 1000 osób, które zapytaliśmy m.in. o stosunek do 30 fałszywych stwierdzeń obecnych w przestrzeni publicznej. Dotyczyły one obszarów energetyki, zdrowia, klimatu, nowych technologii oraz polityki. Ile osób zgodziło się przynajmniej z jedną z nich? Które źródła uważamy za wiarygodne? Jak często sprawdzamy informacje, które do nas docierają?
Badanie „Dezinformacja oczami Polaków” przeprowadzono przez Koalicję Razem Przeciw Dezinformacji, w skład której wchodzą Związek Firm Public Relations, Fundacja Digital Poland oraz Stowarzyszenie Demagog.
Przydatne linki:
Raport „Dezinformacja oczami Polaków” do pobrania [tutaj]
„Badanie potwierdza – prawie każdy ufa jakiejś fałszywej informacji”
Strona Koalicji Razem Przeciw Dezinformacji -
To narracja, która wróciła do przestrzeni publicznej w związku z wojną w Ukrainie. Na obietnicę powołał się Władimir Putin w wywiadzie przeprowadzonym przez Tuckera Carlsona.
Czy taka obietnica w ogóle padła? O tym rozmawiamy w najnowszym odcinku „Rozmowy o fake newsach” Podcastu Demagoga.
Zapraszają Mateusz Cholewa i Wiola Myszkowska.
Przydatne linki:
„NATO prowokuje Rosję, a za wojną stoi USA? Teorie spiskowe" „Dlaczego (tak naprawdę) wybuchła wojna na Ukrainie? Ład światowy według Rosji i Chin” „5 Claims From Putin’s Tucker Carlson Interview, Fact-Checked" „ News Promise Not to Expand NATO – Putin’s Myth" „Putin i Carlson – weryfikujemy kłamstwa o Polsce" -
Czy pamiętacie, co robiliście w 2014 roku? Od tamtej pory minęła dekada – właśnie tyle lat działa już Stowarzyszenie Demagog, pierwsza organizacja zajmująca się fact-checkingiem w Polsce.
Dziś będziemy mieli szansę zanurzyć się w jej historię i zobaczyć, jak to się wszystko zaczęło, w czym pomogą nam dwie osoby zaangażowane od lat w działalność Demagoga: prezeska stowarzyszenia Małgorzata Kilian-Grzegorczyk, oraz jeden z członków zarządu Marcel Kiełtyka.
Przydatne linki
Urodziny Demagoga
Jak robimy fact-checking w Demagogu? 10 zasad fact-checkera
Podsumowanie 2023 roku w Demagogu. Tak walczymy z dezinformacją
Pacynkowi siewcy hejtu i dezinformacji. Jak działają w sieci? Śledztwo Demagoga
Łączymy siły z Radiem ZET przed wyborami. Będziemy sprawdzać wypowiedzi polityków
Skrzynki pod (nie)specjalnym nadzorem, czyli jak hakowano nie tylko ministra Dworczyka
-
Według danych Digital Society Project, Polska jest jednym z najbardziej podzielonych społeczeństw w Europie.
W drugiej części rozmowy o polaryzacji zapytamy o to, co mogło mieć na to wpływ. Czy takie społeczeństwa są w ogóle w stanie funkcjonować? Czy Polacy mają trudności z dogadaniem się?
Gościem będzie Wawrzyniec Smoczyński, prezes Fundacji Nowej Wspólnoty. Organizacja działa na rzecz depolaryzacji.
Bio: Wawrzyniec Smoczyński – współzałożyciel i prezes Fundacji Nowej Wspólnoty. Pełnomocnik rektora Uniwersytetu SWPS ds. strategii. Zajmuje się polaryzacją społeczną w Polsce, tworzy i prowadzi programy społeczne, nakierowane na zmniejszenie podziałów światopoglądowych. Wcześniej był dziennikarzem tygodnika “Polityka”, jest założycielem centrum analitycznego “Polityka Insight”. Na Uniwersytecie SWPS odpowiada za przygotowanie strategii uczelni na lata 2024-2029.
Przydatne linki:
Polska rozmawia
Polski dialog
Fundacja Nowej Wspólnoty
-
Ludzie potrafią żywo dyskutować nawet na temat rodzaju jedynego, słusznego majonezu. Nie mówiąc już o innych kwestiach, dotyczących polityki czy ekonomii. Nie bez powodu w ostatnich latach mówi się więcej o wzrastającej polaryzacji społecznej.
Co wpływa za ten wzrost? Jak rozmawiać z kimś, kto ma zupełnie inne poglądy niż my? Czy rozmowa międzybańkowa może nam pomóc?
Fundacja Nowej Wspólnoty wierzy, że tak, dlatego działa na rzecz depolaryzacji. Zorganizowali projekt „Polska rozmawia”, w którym osoby o różnych poglądach mogły się ze sobą spotkać i poznać. Demagog był dumnym partnerem przedsięwzięcia.
Zapraszamy na pierwszą część rozmowy z prezesem Fundacji Nowej Wspólnoty, Wawrzyńcem Smoczyńskim.
Bio: Wawrzyniec Smoczyński – współzałożyciel i prezes Fundacji Nowej Wspólnoty. Pełnomocnik rektora Uniwersytetu SWPS ds. strategii. Zajmuje się polaryzacją społeczną w Polsce, tworzy i prowadzi programy społeczne, nakierowane na zmniejszenie podziałów światopoglądowych. Wcześniej był dziennikarzem tygodnika “Polityka”, jest założycielem centrum analitycznego “Polityka Insight”. Na Uniwersytecie SWPS odpowiada za przygotowanie strategii uczelni na lata 2024-2029.
Przydatne linki:
Polska rozmawia
Polski dialog
Fundacja Nowej Wspólnoty
-
W tym odcinku Podcastu Demagoga, w nowym formacie, rozmawiamy o różnych, popularnych narracjach dezinformujących. Jakie są ich początki? Czy da się zidentyfikować źródło ich pochodzenia? W jakich wariacjach możemy się na nie natknąć w sieci i przede wszystkim, czy i jak duży miały wpływ na nasz świat – nie tylko wirtualny.
Tym razem sprawdzimy pierwsze doniesienia o rzekomo śmiercionośnym wpływie sieci 5G. Czym w świecie fake newsów była ta technologia, zanim stała się sygnałem do odpalenia zabójczych chipów w szczepionkach? Co na ten temat mówi nauka? I dlaczego ludzie zaczęli palić maszty i porywać peruwiańskich techników?
Na te pytania odpowiadamy podczas pierwszego odcinka w naszej nowej serii „Rozmowy o fake newsach”.
Zapraszamy, Mateusz Cholewa i Wiola Myszkowska.
Przydatne linki:
„5G to broń przeciwko ludziom? Nie, pozwala przesyłać dane”
„Your 5G Phone Won’t Hurt You. But Russia Wants You to Think Otherwise”
„Russia will start deploying 5G networks in major cities in 2026”
„COVID-19 and 5G conspiracy theories: long term observation of a digital wildfire”
„Coronavirus: Technicians held in Peru over false 5G Covid links”
„Four experts investigate how the 5G coronavirus conspiracy theory began”
„5G arsonists turn up in continental Europe”
„Technology and fear: is wonder the key?”
Pamięć USB sprzedawana jako ochrona przed 5G
Z kamerą wśród spisków. Odcinek #35 – Rowerowa twarz
Z kamerą wśród spisków. Odcinek #49 – żydowska kanalizacja w Warszawie
-
Zmiana klimatu to jeden z najlepiej udokumentowanych faktów naukowych. Od wielu lat wiemy, że nasza planeta się ociepla przez działalność człowieka. Mimo to wciąż trudno nam zmobilizować się do działania. W rozmowie z dr Marzeną Cypryańską-Nezlek, psycholożką społeczną z Uniwersytetu SWPS, sprawdzamy, dlaczego tak jest i skąd bierze się ten opór przed powstrzymaniem katastrofy klimatycznej.
Przydatne linki:
Dezinformacja o klimacie. Czy jesteśmy podatni i jak reagujemy?
Rok 2023 najcieplejszy w historii pomiarów: wnioski z raportu
Dezinformacja klimatyczna – jak platformy sobie z nią radzą?
Gwiazdy denializmu klimatycznego. Kto odpowiada za dezinformację?
-
Sztuczna inteligencja to narzędzie jak każde inne: można wykorzystać je zarówno do dobrych, jak i do złych celów. Jak używać jej etycznie? Po co sztucznej inteligencji człowiek? I po co jej regulacje prawne?
Między innym nad tym będziemy zastanawiać się w drugiej części rozmowy ze specjalistą od technologii, autorem kanału na YouTube, Mateuszem Chrobokiem. Podsumowujemy ostatnie lata w rozwoju sztucznej inteligencji i… czekamy na ciąg dalszy.
Pierwszy odcinek możecie przesłuchać tutaj. -
Szybki rozwój AI – podsumowanie plusów i minusów
Narzędzia jak Chat GPT, generatory grafik czy, od niedawna, filmów, są już częścią naszego życia, mimo że oddano je do naszych rąk niedawno.
Z tworzonymi przez nie „dziełami” mają do czynienia również fact-checkerzy. Takie treści nie zawsze celowo, ale potrafią wprowadzić użytkowników w błąd. Niektóre z nich wykorzystywane są w próbach oszustwa.
W którym miejscu jesteśmy, jeśli chodzi o rozwój sztucznej inteligencji? Podsumujemy ostatnie dwa lata szybkiego rozwoju tej technologii. To będzie pierwsza część rozmowy z Mateuszem Chrobokiem, autorem kanału youtubowego o technologii, który znajdziecie pod jego imieniem i nazwiskiem, oraz ekspertem Nauka To Lubię.
-
Na początku lutego w sieci pojawił się wywiad Tuckera Carlsona z prezydentem Rosji Władimirem Putinem. W trakcie dwugodzinnej rozmowy przewinęły się wątki związane z antyukraińską dezinformacją, które trafiły również do polskiego internetu. Jest ona tam już od wielu miesięcy, co pokazują raporty Demagoga powstające we współpracy z Instytutem Monitorowania Mediów. O ostatnim raporcie podsumowującym zeszły rok opowiedzą Łukasz Grzesiczak, analityk Stowarzyszenia Demagog i Monika Ezman, członkini zarządu IMM i dyrektorka Centrum Zarządzania Jakością i Działu Analiz.
Dodatkowe linki:
Raport Demagoga i IMM: Antyukraińska propaganda w mediach społecznościowych (listopad)
Kto powielał antyukraińską propagandę w grudniu? Raport Demagoga i IMM
Raport Demagoga i IMM: Antyukraińska propaganda w styczniu
Antyukraińska propaganda w mediach społecznościowych – luty i marzec
Antyukraińska propaganda w mediach społecznościowych w kwietniu
Antyukraiński hejt w komentarzach. Jak z nim walczyć?
-
Wybory, śledztwa i dezinformacja. Rok 2023 w Demagogu po raz kolejny stał pod znakiem wytężonej pracy. Przez naszą redakcję przewinęła się masa tekstów dotyczących bieżących fałszywych narracji, powiązanych z kwestiami zdrowotnymi, aktualnymi wydarzeniami na świecie oraz w Polsce. W tym odcinku postaramy się podsumować ostatnie 12 miesięcy, a pomogą nam w tym wyjątkowe osoby: Paweł Terpiłowski, czyli redaktor naczelny Demagoga, a także Marcin Kostecki z redakcji wypowiedziowej. Mateusz Cholewa wspólnie z Wiolą Myszkowską razem podsumowują także ten rok w podcaście oraz dzielą się swoimi ulubionymi odcinkami.
Przydatne linki:
Pacynkowi siewcy hejtu i dezinformacji. Jak działają w sieci? Śledztwo Demagoga
Kim jest Jerzy Weber? Śledztwo Demagoga.
Gdzie króluje Jerzy Zięba? „Ukryte” terapie w sieci
Czy algorytmy wybierają naszych przywódców? Rozmowa z Maxem Fisherem
Jak to jest wierzyć w teorie spiskowe? Rozmowa z Brentem Lee
-
Święta już za pasem, zanim jednak wszyscy usiądziemy do wigilijnego stołu, to warto jeszcze raz zobaczyć, jakie fałszywe wiadomości krążyły ostatnio w mediach społecznościowych. Wiola Myszkowska razem z Mateuszem Cholewą sprawdzali powracające nieprawdziwe doniesienia dotyczące szczepionek, które wspólnie nazwali już „dezinformującym klasykiem”. Dla koneserów teorii spiskowych (i odniesień do popkultury) mamy też fragment dotyczący Projektu Blue Beam. Czym on jest i czy rzeczywiście w Islandii zakazano szczepień, dowiecie się z kolejnego odcinka!
Przydatne linki
Hologram w Los Angeles związany z Blue Beam? Nie, to reklama
Islandia zakazała szczepień przeciw COVID-19? Fałsz
17 milionów osób zmarło przez szczepienia? Fałszywe informacje
Kto, jak i dlaczego próbował wpływać na wybory w Polsce?
Chanuka to święto satanistów? Antysemickie tezy „polskiego żyda”
-
Wybuchają, palą się niczym ognie piekielne, są strasznie drogie, nieefektywne i nieekologiczne. Tak właśnie prezentują się samochody elektryczne w przekazach, które przewijają się czasem przez media społecznościowe. Czy rzeczywiście auta o napędzie elektrycznym są tak beznadziejne i groźne jak próbują przedstawić je niektórzy? O mitach na temat tego rodzaju pojazdów rozmawiamy z Bartłomiejem Derskim, redaktorem portalu wysokienapiecie.pl.Przydatne linki
Elektryki bez paniki – 5 mitów o samochodach elektrycznych
Elektryki bez paniki: jak długo gasi się samochód elektryczny?
Auta elektryczne gorsze dla klimatu niż „najgorsze diesle”? Fałsz
Strażacy o pożarach samochodów elektrycznych
- Visa fler