Avsnitt
-
Analizując najważniejsze zagrożenia współczesnego świata nie można zapominać o zjawisku terroryzmu. Problem ten bowiem nie tylko wciąż występuje, ale niestety również sukcesywnie narasta i to w różnych częściach naszego globu choćby na Bliskim Wschodzie czy w Afryce. O obecnej eskalacji terroryzmu dobitnie świadczy także kazus Unii Europejskiej, gdzie jak wynika z najnowszego raportu Europolu liczba ataków w 2023 roku wzrosła o ponad 400%.
W podcaście IZ prof. Sebastian Wojciechowski analizuje wybrane przyczyny, przejawy oraz formy tego zjawiska, ukazując równocześnie najnowsze wyniki badania opinii publicznej dotyczące postrzegania kluczowych zagrożeń dla bezpieczeństwa UE, w tym terroryzmu. Nawiązuje do tego również tekst ,,Problem terroryzmu a prezydencja Polski w UE’’:
https://infosecurity24.pl/bezpieczenstwo-wewnetrzne/problem-terroryzmu-a-prezydencja-polski-w-ue -
W kolejnym odcinku podcastu Deutsche Wirtschaft dr Justyna Schulz oraz dr Piotr Andrzejewski omawiają wyniki wyborów w Niemczech na gospodarkę i oraz zastanawiają się jaką politykę gospodarczą będzie prowadzić nowy kanclerz Friedrich Merz. Punkt wyjścia, czyli obecna sytuacja gospodarcza w Niemczech stanowi wyzwanie dla przyszłego rządu i to za poprawę sytuacji gospodarczej będzie stanowić podstawę rozliczeń w kolejnych wyborach. Jakie są punkty wspólne, a jakie różnice pomiędzy CDU/CSU, a SPD? Czy uda im się przełamać strukutralne problemy niemieckiej gospodarki? - na te pytania postaramy się odpowiedzieć w kolejnym odcinku z cyklu Deutsche Wirtschaft.
-
Saknas det avsnitt?
-
23 lutego 2025 r. przeprowadzone zostały w Niemczech przedterminowe wybory do Bundestagu. Przyniosły one znaczące zmiany na niemieckiej scenie politycznej. Partie rządzącej w latach 2021-2024 koalicji SPD-Zieloni-FDP poniosły dotkliwe straty, co oznacza, że wyborcy wystawili negatywną ocenę rządowi Olafa Scholza. Jak przebiegała kampania wyborcza? Dlaczego wynik zwycięskich partii chadeckich był gorszy od oczekiwanego? Co stoi za sukcesem Die Linke? Jak będzie funkcjonował nowy Bundestag i jaka będzie pozycja nowej koalicji w obliczu silnej reprezentacji parlamentarnej AfD i Die Linke, a więc partii krytycznych wobec istniejącego porządku? Czy rozmowy między chadekami i socjaldemokratami doprowadzą do powstania nowej koalicji? Dlaczego tak niewiele zabrakło, żeby taka koalicja mogła powstać?
Na te i inne pytania odpowiada dr Piotr Kubiak w rozmowie z dr. Piotrem Andrzejewskim. -
Partie chadeckie prowadzą w sondażach poprzedzających wybory do Bundestagu XXI kadencji. Friedrich Merz, ich kandydat na kanclerza, zadeklarował na początku kampanii wyborczej, że to sprawy gospodarcze powinny ją zdominować. W programie i innych strategicznych dokumentach chadecy przedstawili swoje propozycje na ożywienie niemieckiej gospodarki. Jednak dramatyczne wydarzenia w Aschaffenburgu, a wcześniej w Magdeburgu, skłoniły Merza do zmiany strategii. Postanowił skoncentrować się na kwestiach związanych z nielegalną imigracją i bezpieczeństwem obywateli, co wywołało konsternację znacznej części klasy politycznej. Czy krok ten opłaci się chadecji?
O gospodarce i polityce migracyjnej w kampanii wyborczej CDU/CSU rozmawiają: dr Piotr Andrzejewski i dr Piotr Kubiak -
Konferencja jałtańska, która obradowała od 4 do 11 lutego 1945 r., była jednym z trzech najważniejszych spotkań wielkiej trójki - przywódców ZSRR, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, pod koniec II wojny światowej. Ustalony wówczas porządek, doprecyzowany na konferencji poczdamskiej (lipiec-sierpień 1945), wobec braku traktatu pokojowego z Niemcami na wiele lat ukształtował powojenny porządek świata, zwany porządkiem jałtańsko-poczdamskim. Reperkusje powziętych wówczas postanowień są na Ziemiach Zachodnich i Północnych widoczne do dziś, a dyskusja o tym czy były one "zdradą Zachodu" wciąż trwa.
W podcaście IZ prof. Andrzej Sakson w rozmowie z dr Małgorzatą Bukiel opowiada o podjętych wówczas decyzjach w sprawie polskich granic oraz przemieszczenia ludności, które znacząco wpłynęły na późniejsze losy mieszkańców ziem przyłączonych do Polski kosztem Niemiec. -
Powrót Donalda Trumpa na fotel prezydenta USA i zapowiadane przez niego zmiany w amerykańskiej polityce wywołały w niemieckich mediach komentarze zwiastujące „koniec starego świata”, stawiający pod znakiem zapytania dotychczasowy uregulowany, liberalny ład międzynarodowy. Choć w pierwszych dniach urzędowania nowa administracja amerykańska nie podjęła zdecydowanych działań wobec Europy – chociażby w postaci nałożenia ceł – to jednak powrót Trumpa stanowi wyzwanie dla UE i Niemiec, w szczególności w obszarze relacji handlowych i polityki bezpieczeństwa.
W podcaście IZ prof. Jadwiga Kiwerska w rozmowie z dr. Tomaszem Morozowskim analizuje nastawienie niemieckich partii politycznych wobec Trumpa i zastanawia się nad prawdopodobnym kierunkiem, jaki w relacjach z USA przyjmie nowy rząd RFN po wyborach 23 lutego 2025 r. -
30 stycznia 1933 r. jest jedną z najbardziej złowieszczych dat w dziejach. Tego dnia na urząd kanclerza Rzeszy Niemieckiej został powołany Adolf Hitler. O okolicznościach temu towarzyszących i przekształcenia Niemiec w system dyktatury rozmawiają dr Krzysztof Rak i prof. Stanisław Żerko.
-
AfD budzi powszechne zainteresowanie obserwatorów niemieckiej sceny politycznej. Stosunkowo młoda i niewielka partia polityczne zyskuje sondażowe wsparcie wyborców na poziomie 20%. Niepokój budzi jej profil – populizm, antyelitaryzm, prorosyjskość, a nawet volkizm są charakterystyczne dla jej komunikacji politycznej. O obecnej kondycji partii i jej pozycji na scenie niemieckiej w okresie przedwyborczym z drem Mateuszem Wilińskim rozmawia dr Piotr Kubiak.
Nasi koledzy nagrali tę rozmowę na kilka godzin przed zamachem w Aschaffenburgu. -
Co doprowadziło do rozłamu w Die Linke i jakie są różnice ideologiczne oraz programowe między tą partią a Sojuszem Sahry Wagenknecht? Czy podzielona lewica ma szansę odbudować swoją pozycję przed nadchodzącymi wyborami? Jakie pomysły na odnowę rozważa Die Linke?
O tych i innych kwestiach związanych z niemiecką lewicą rozmawiają Patrycja Tepper i dr Piotr Kubiak.
Zapraszamy do słuchania! -
W grudniu 2024 r. Instytut Zachodni obchodził 80 rocznicę powstania, co stało się okazją do wspomnienia o założycielach placówki. Wśród badaczy zgromadzonych wokół idei powstania Instytutu znalazła się między innymi Maria Kiełczewska-Zaleska. Poznańska geografka już w latach 30. XX w. podejmowała zagadnienie polsko-niemieckiej granicy oraz osadnictwa, a opracowana przez nią podczas wojny praca o granicy na Odrze stała się pierwszą opublikowaną przez IZ (napisana wspólnie z Andrzejem Grodkiem).
Swoimi wspomnieniami na temat badaczki podzielił się Andrzej Zaleski - syn Profesorki, który Małgorzacie Bukiel opowiedział o działalności Matki z okresu wojny i swoich wspomnieniach jako młodego człowieka spędzającego czas w kręgu Instytutu Zachodniego. -
We wrześniu 1944 r. Alfred Menesebach jako członek Technische Nothilfe burzył powstańczą Warszawę, fotografując na bieżąco niszczycielską działalność swojego oddziału. Fotografie te stały się ważną częścią archiwum fotograficznego, które powstawało w jego biurze architektonicznym w okupowanym Lesznie. Do prywatnego archiwum Mensebacha wchodziły też zdjęcia jego projektów architektonicznych oraz nazistowskich uroczystości w Kraju Warty.
O tej kolekcji fotograficznej i jej twórcy rozmawiają Artur Michalak z Muzeum Okręgowego w Lesznie oraz dr Bogumił Rudawski z Instytutu Zachodniego w Poznaniu, redaktorzy tomu „Nazista – architekt – fotograf. Fotografie z kolekcji Alfreda Mensebacha”.
Link do kupna książki: https://www.iz.poznan.pl/ksiegarnia/pl/strona-glowna/242-nazista-architekt-fotograf-fotografie-z-kolekcji-alfreda-mensebacha.html -
Zapraszamy do rozmowy z Prof. Stanisławem Żerko i dr. Krzysztofem Rakiem, którzy analizują reakcję rządzącej w Niemczech socjaldemokracji na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce w 1981 roku. Tematem rozmowy jest także zachodnioniemiecka Ostpolitik w okresie rządów kanclerzy Willy Brandta i Helmuta Schmidta.
-
W kolejnym odcinku podcastu Deutsche Wirtschaft Deutsche Wirtschaft dr Justyna Schulz oraz dr Piotr Andrzejewski przyglądają się gospodarczym przyczynom rozpadu rządu w Niemczech. Drugi z rzędu rok recesji wymusił na politykach potrzebę prowadzenia aktywniejszej polityki gospodarczej. Jednakże członkowie koalicji zaprezentowali diametralnie różne wizje polityki pobudzenia gospodarki; tak różne, że doprowadziło to do rozpadu koalicji. Jakie były główne argumenty i jak plasują się one w szerszej dyskusji o spadającej konkurencyjności Europy? - na te pytania postaramy się odpowiedzieć w podcaście Deutsche Wirtschaft.
-
5 listopada 2024 r. Amerykanie dokonali wyboru – do Białego Domu powróci Donald Trump. Wynik ten wywołuje konsekwencje znacznie szersze niż tylko w kontekście amerykańskim. Przygotowania na taki scenariusz były w Europie rozpatrywane na długo przed samymi wyborami w USA. O konsekwencjach wygranej Trumpa dla Republiki Federalnej Niemiec i reakcjach Berlina oraz szerzej – o jej wpływie na układ transatlantycki opowiada w podcaście Instytutu Zachodniego prof. Jadwiga Kiwerska w rozmowie z dr. Tomaszem Morozowskim.
-
Intensywny spór pomiędzy Olafem Scholzem, kanclerzem federalnym, i Christianem Lindnerem, federalnym ministrem finansów, doprowadził ostatecznie do rozpadu koalicji federalnej. Opuścili ją liberałowie, którzy od 2021 r. współrządzili Niemcami wraz ze socjaldemokratami i zielonymi.
Dr Piotr Kubiak i dr Mateusz Wiliński w rozmowie o tym, co doprowadziło do krachu niemieckiej koalicji federalnej i o tym, co w związku z tym będzie się dziać w najbliższym czasie na niemieckiej scenie politycznej. -
Odzyskanie przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r. był wynikiem niezwykle korzystnej koniunktury międzynarodowej – wszyscy trzej zaborcy ponieśli klęskę w Wielkiej Wojnie. Odbudowane państwo było jednym z głównych beneficjentów systemu wersalskiego, jak nazwano nowy porządek międzynarodowy w Europie. Wkrótce jednak Polska musiała zmierzyć się z próbami podważenia nowego ładu. Rozmawiają o tym znawcy polskiej i niemieckiej polityki zagranicznej, prof. Stanisław Żerko i dr Krzysztof Rak.
-
Wielka fala ucieczek z NRD latem i jesienią 1989 r. stanowiła jedno z najbardziej spektakularnych wydarzeń towarzyszących "jesieni ludów" w Europie Środkowo-Wschodniej. Tysiące obywateli NRD podejmowało w 1989 r. desperacką decyzję o przedostaniu się do Niemiec Zachodnich. Ich droga wiodła przez Budapeszt, Pragę i Warszawę. Jakie były przyczyny tego bezprecedensowego exodusu z NRD? Dlaczego "szlak ku wolności" uciekinierów prowadził właśnie przez Węgry, Czechosłowację i Polskę? Jaka była reakcja władz i obywateli tych państw? W jaki sposób rozwiązano problem uciekinierów z NRD? O tym wszystkim opowiada prof. dr hab. Jadwiga Kiwerska w rozmowie z dr. Piotrem Kubiakiem.
-
Po wakacyjnej przerwie podcast Instytutu Zachodniego - Deutsche Wirtschaft wraca z omówieniem Planu Draghiego dla ratowania konkurencyjności Europy. W odcinku dr Piotr Andrzejewski oraz dr Rafał Szymanowski przybliżają sylwetkę Mario Draghiego, przedstawiają główne założenia planu oraz odnoszą się do niemieckich reakcji na propozycje byłego włoskiego premiera. Oceniamy na ile realne jest zablokowanie planu Draghiego przez Niemcy i czy istnieje szansa na realizację choćby części jego propozycji.
-
W dniu 2 sierpnia 2024 r. zakończyły się w Gorzowie Wlkp. konsultacje społeczne w sprawie stosunku mieszkańców do zmiany nazwy ich miasta z „Gorzów Wielkopolski” na „Gorzów”. Ożywione dyskusje na ten temat prowadzone w środowisku lokalnym od dłuższego czasu stały się przyczynkiem, by pokazać proces ustalania polskiego imiennictwa miejscowości na ziemiach przyłączonych do Polski po 1945 r.
O tym, jakie podmioty i osoby uczestniczyły w przemianowaniu nazw na ZZiP, jakimi kryteriami się kierowano, jaki był mechanizm działania Komisji oraz tryb postępowania względem urzędowego brzmienia nazw, a także jak to rzutuje na współczesne debaty wokół nazwy Gorzowa Wlkp., kto jest motorem zmiany nazwy i jakie padają argumenty oraz jaki jest przewidywany dalszy tok działania, rozmawiają: dr Maria Wagińska-Marzec i dr Natalia Gorzkiewicz z Instytutu Zachodniego - Visa fler
