Avsnitt
-
Ze werd Mevrouw Buskruit of de Beemster Bemoeial genoemd, en was misschien wel de meest eigenzinnige vrouw van het patriarchale achttiende-eeuwse Nederland. Betje Wolff werd beroemd dankzij de moraliserende briefroman Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart, maar begon haar schrijversloopbaan met pittige pamfletten. Wolffs biograaf Marita Mathijsen pinkte menig traantje weg tijdens het beschrijven van haar tragische leven.Hitler deed het niet alleen. Hij was de kwade genius die anderen het vuile werk liet opknappen. Maar wie waren Hitlers volgelingen? En hoe kon het gebeuren dat het morele kompas van een hele samenleving niet meer werkte? Nazismekenner Richard J. Evans schreef Hitlers mensen. De gezichten van het Derde Rijk. Een knap, maar niet helemaal bevredigend boek, vindt recensent Wim Berkelaar.Aragorn, Frodo, Gimli, Gandalf en uiteraard Sauron zelf: de personages uit Lord of the Rings zijn allemaal schatplichtig aan Richard Wagners Ring der Nibelungen. Zonder zijn fascinatie voor de Middeleeuwen zou onze eigentijdse fantasy niet bestaan. Redacteur Bram van der Wilt vertelt over de nieuwe editie van Historisch Nieuwsblad, met daarin verhalen over onze heimwee naar de mythen over draken, ridders en kathedralen.
-
Door ons overmatige schuldbewustzijn over het koloniale verleden dreigt onze democratie te verzwakken en spelen we Poetin in de kaart, waarschuwt Martin Bossenbroek, auteur van het boek Kolonialisme, de vloek van de geschiedenis. In deze aflevering van de Historische Boekencast, live opgenomen op het Geschiedenis Festival in Haarlem, gaan Jos Palm, Manon van der Heijden en Wim Berkelaar in gesprek met de historicus. Ze willen vooral van hem weten waarom een kritische blik op het koloniale verleden onze democratie zou verzwakken en wie de ‘boetedoeners’ onder de historici zijn.Hoe zagen de mensen in de zogeheten vroegmoderne tijd eruit? Wat aten en dronken ze? En waarom vonden ze het heel gewoon om boeren en scheten te laten? Manon van der Heijden bespreekt haar favoriete boek De verbroken betovering. Mentaliteit en cultuur in preindustrieel Europa van historicus Pieter Spierenburg. ‘Door dat boek leerde ik hoe je de geschiedenis van gewone mensen kon achterhalen, terwijl de meeste mannelijke historici nog gewoon over grote mannen wilden schrijven.’De Duitse historicus Ernst Nolte was een van de eersten die het aandurfde om het vooroorlogse fascisme in Duitsland, Frankrijk en Italië met elkaar te vergelijken. Later zou hij zich vergalopperen in de zogenoemde Historikerstreit, onder meer door te beweren dat de Joden de Holocaust door ‘uitlokking’ over zich hadden afgeroepen. Toch blijft zijn Der Faschismus in seiner Epoche een standaardwerk, zegt historicus Wim Berkelaar, alleen al door alle absurde feiten die erin staan over het zwarte en bruine denken in allerlei krochten van de samenleving. ‘Het boek opende mijn ogen voor de ressentimenten die in de massa verontrustend makkelijk kunnen worden aangewakkerd.'
-
Saknas det avsnitt?
-
• Het credo ‘rust, reinheid en regelmaat’ werd in 1905 gelanceerd door een wijkverpleegkundige en groeide tot de mantra van een natie. Toch hebben ‘de drie R’en’ niet alleen een goede naam: ze staan ook symbool voor de betutteling van de jaren vijftig. Ten onrechte, vindt schrijver en journalist Wilma de Rek, die de geschiedenis achter de oude wijsheid onderzocht. ‘We moeten de drie R’en weer herontdekken, maar dan wel op eigentijdse wijze.’
• De geschiedenis van de CPN is er een van idealisme, een gebrek aan werkelijkheidszin en achterdocht tegenover elkaar en Nederland. Het begon met een handjevol aanhangers – waaronder de dichter Herman Gorter – maar algauw bestond de partij uit starre stalinisten. Historicus Rob Hartmans beschreef de partijhistorie in Rode Kameraden. De Nederlandse communisten, 1909-1991. ‘Een boek met veel gevoel voor al te menselijke zwakke eigenschappen,’ aldus recensent Pieter van Os.
• Een klein clubje profeten predikte het evangelie van het neoliberalisme en wist zich dankzij een doordachte aanpak in bestuur en ambtenarij te nestelen, zo blijkt uit het proefschrift De marktconforme verzorgingsstaat van historica Naomi Woltring. Het boek heeft een wat duffe titel, maar de inhoud is een eyeopener. ‘Het volgt van stap tot stap hoe een kleine pressiegroep de macht verovert en bijna alle ambtenaren weet te socialiseren in het neoliberale denken,’ vertelt recensent Bas Kromhout.
-
Het Duitse concentratiekamp Konzentrationslager Herzogenbusch werd tijdens de oorlog ‘De hel van Vught’ genoemd. Dat is niets te veel gezegd, zo blijkt uit De wraak op het verzet, het nieuwe boek van Ad van Liempt over het laatste oorlogsjaar in Kamp Vught. ‘De SS’ers renden naar de executieplaats als het weer zover was, want wie schoot kreeg extra drank en extra sigaretten.’Het project Israël is sinds de jaren twintig gebaseerd op het zogenoemde vestigingskolonialisme en op ‘de logica van de eliminatie’. En dat is nog steeds zo, schrijft de Joodse historicus en hoogleraar Ilan Papé in zijn korte boek Het Israëlisch-Palestijns conflict. ‘Een boek dat je dwingt met andere ogen te kijken’, aldus recensent Anne-Lot Hoek.Bas Kromhout vertelt over de oktobereditie van Historisch Nieuwsblad, met daarin een verhaal over Operatie Mongool van de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Begin jaren zeventig nam de BVD met een zelf opgerichte Maoïstische mantelpartij Rood China en de grote Roerganger bij de neus. Een mooi voorbeeld van neppolitiek en bedrog op wereldschaal door een klein landje.
-
Joris van Casteren schreef een boek vol zeer ongewone verhalen van ogenschijnlijk zeer gewone mensen. Allemaal maken ze de geschiedenis mee, van Vietnamoorlog tot de val van de Muur. Maar eigenlijk gaat dat allemaal langs ze heen. Hun bestaan draait om hun eigen sores en gedachtenspinsels. Van Casteren stuitte in een dagboekarchief op persoonlijke verhalen van ‘gewone’ Nederlanders en tekende die op in De mensheid zal nog van mij horen.Zijn plegers van massamoorden, terroristische aanslagen en andere misdaden beangstigend normaal? Dat vraagt de Nederlandse hoogleraar Alette Smeulers zich af in haar nieuwe boek Pepretrators of Mass Atrocities. Haar verontrustende antwoord is dat dit vaak het geval is. Ze geeft een typologie van verschillende soorten daders, van Jozef Stalin tot Adolf Eichmann en Anders Breivik. Volgens Historisch Nieuwsblad-hoofdredacteur Bas Kromhout moet dit boek hoognodig in het Nederlands vertaald worden.Ze zagen zichzelf als de erfgenamen van Gods geuzen uit de Tachtigjarige Oorlog en als hoeders van het vaderland. Officieel heetten de kleine luyden van Abraham Kuyper de gereformeerden, maar ze noemden zichzelf de mannenbroeders. Ze waren overal tegen; ‘vleeschkleurige’ kousen, de bioscoop en de danszaal. Recensent Wim Berkelaar bespreekt de klassieker De parade der mannenbroeders van Ben van Kaam, een boek over een welhaast uitgestorven mensensoort in Nederland.
-
Nederland kent de zusjes Brilleslijper van het boek Het Hooge Nest. Maar al in 1986 schreven Rebekka Brilleslijper -- onder het pseudoniem Lin Jaldati -- en haar man Eberhard Rebling hun levensverhaal op. Alles komt daarin voorbij: het vooroorlogse Joodse Amsterdam, de onderduik en het verblijf in de kampen, waar Rebekka de laatste was die de zusjes Margot en Anne Frank zag. De auteurs beschrijven Rebekka’s loopbaan als vertolkster van het Jiddische lied en hun naoorlogse leven in de DDR, dat voor Rebekka nooit als een thuis voelde. Rebekka’s dochter Jalda Rebling en vertaler Rimco Spanjer vertellen over het indrukwekkende boek, dat nu voor het eerst in het Nederlands verschijnt.Het ideaal van het moederschap wordt vaak gezien als een negentiende-eeuwse christelijke uitvinding, maar bestaat al sinds de Middeleeuwen. Dat schrijft historica Maria Jesús Fuente in Licht van mijn ogen. Volgens de auteur is dit te danken aan de cultus rond de heilige moeder Maria. Manon van der Heijden bespreekt dit verrassende boek, dat een nieuw licht werpt op een eindeloze discussie.Hoofdredacteur Bas Kromhout vertelt over de nieuwe special van Historisch Nieuwsblad over de Amerikaanse verkiezingen. De speciale editie is een politieke geschiedenis van de Verenigde Staten vanaf de Founding Fathers. Veel van de problemen waar de Amerikaanse samenleving nu mee kampt, zoals hevige polarisatie, het onevenredige kiessysteem en de politieke macht van het Hooggerechtshof, hebben ver teruggaande wortels.
-
Springende Masai-krijgers die happen naar ontbijtkoek, de jonge Evert van Benthem die op het ijs een boterham met pindakaas eet, en wasmiddel dat witter dan wit wast. ‘Reclame kan ons ontroeren of ergeren, maar houdt ons altijd een spiegel voor,’ aldus Wilbert Schreurs. De historicus vertelt wat ‘de commerciële boodschappen’ doen en deden met ons gestel.De negentiende-eeuwse filosoof Hegel vroeg zich ernstig af of Afrika wel deelhad aan de geschiedenis. Dat had het wel degelijk. Onze geschiedenis begon er zelfs, zo betoogt journalist en publicist Zeinab Badawi in Afrika, een Afrikaanse geschiedenis. ‘Dankzij dit boek kunnen heel wat misvattingen over Afrika in de prullenmand,’ aldus recensent Anne-Lot Hoek. Onenigheid aan de top. Zo heet het laatste boek van de op 1 juli overleden Albanese schrijver Ismail Kadare. Het gaat over een even curieus als onheilspellend telefoontje van Jozef Stalin aan de schrijver Boris Pasternak, waarin ze zouden hebben gesproken over de arrestatie van dichter Osip Mandelstam. Kadare kreeg dertig jaar later een gelijksoortig telefoontje van Enver Hoxha, de Stalinistische dictator van Albanië. ‘Jullie moesten eens weten hoe dat voelt, zo’n gesprek. Oordeel niet te snel,’ schrijft Kadare daarover.
-
De Joodse Raad moest het Duitse vervolgingsbeleid vertalen naar de Joodse gemeenschap en probeerde ondertussen erger te voorkomen. Dat streven was gedoemd te mislukken, weten we nu. Joodse raden in Frankrijk en België brachten het er beter vanaf. Maar lag dat aan hun keuzes of aan de omstandigheden? Historica Laurien Vastenhout schreef er een belangrijk boek over.Cleopatra, de geliefde van Julius Caesar en Marcus Antonius, was niet de enige Cleopatra. Er waren er maar liefst zeven, zo blijkt uit De Cleopatra’s. De vergeten koninginnen van Egypte van Lloyd Llewellyn Jones. ‘Een prachtig boek,’ aldus recensent Pieter van Os.De populistische presidentskandidaat George Wallace overleefde net als Donald Trump een aanslag op zijn leven, en Grover Cleveland was tot nu toe de enige president die na een afwezigheid van vier jaar wist terug te keren in het Witte Huis. In het nieuwe nummer van Historisch Nieuwsblad staan bijzondere verhalen over de Amerikaanse verkiezingen.
-
Hij was de nummer twee van de Boerenpartij achter boer Koekoek, pleegde majesteitschennis en reisde naar alle denkbare oorlogsgebieden om de strijd van dichtbij mee te maken. Journalist en militair Jan Fabius leefde van 1888 tot 1964 en was in zijn tijd een beroemdheid. Koen Vossen schreef een biografie over de onverbeterlijke ijzervreter.We weten alles over de moorden van Jack the Ripper. Maar over de vrouwen die hij vermoordde weten we weinig, behalve dat ze prostituees zouden zijn geweest en dat de straat hun thuis was. Schrijfster Hallie Rubenhold zocht uit wie ze waren en vertelt in De vijf van Whitechapel het verhaal achter de slachtoffers. Recensent Manon van der Heijden bespreekt het boek.De enige manier waarop de gekoloniseerde zich kon bevrijden van de kolonisator was door geweld. Dat zou hem vrijmaken in stad en land, en in zijn binnenste. Zo betoogde psychiater en vrijheidsactivist Frantz Fanon in 1961 in De verworpenen van de aarde, dat onlangs opnieuw werd uitgegeven. Recensent Wim Berkelaar bespreekt deze klassieker.
-
Het zeventiende-eeuwse calvinistische dorpje Herwijnen was wel wat gewend: goedgebekte zelfstandige vrouwen die samen een herberg bestierden, roddel en achterklap, en vechtpartijen waar messen werden getrokken. Maar een moordaanslag op klaarlichte dag – en ook nog eens op de machtigste man van het dorp – was ongehoord. Historica Enny de Bruijn dook in de procesarchieven en schreef er de historische roman Het IJzeren Veulen over. Daarin vertelt ze het verhaal over een dorp in rep en roer.Het is een mythe dat voetbal alleen over sport gaat. Mensen die het Nederlandse drama van ’74 of de revanche van ’88 hebben meegemaakt, zullen dat beamen. Voetbal is oorlog, politiek en nog veel meer, zo blijkt uit De wereldgeschiedenis in twaalf voetbalwedstrijden van de Italiaanse journalist Stefano Bizzotto. Voetbalminnaar en journalist Pieter van Os bespreekt het boek.In het zomernummer van Historisch Nieuwsblad staan geschiedenisverhalen over seks. Zo schreef de middeleeuwse mystica Hadewijch erotische verhalen over haar ontmoetingen met de Heer. En in een groot interview vertelt historicus Marlisa den Hartog over de dubbele seksuele moraal in de Renaissance, die nog steeds zichtbaar is.
-
Wat hebben de paling en de ijsbeer gemeen? Dat ze eeuwenlang hebben geleden onder de mens, maar nu leidend zijn in ons denken over natuur en cultuur. Frank Westerman vertelt over zijn nieuwe boek Zeven dieren bijten terug. ‘De ijsbeer is van onze vijand een knuffeldier geworden en staat nu symbool voor de klimaatcrisis.’Gustav Siegfried Eins. Zo heette de illegale Engelse zender die het nazisme moest ondermijnen. De man achter dat plan, Der Chef, was Hitler te slim af, zo schrijft Peter Pomerantsev in een spannend boek over de stoorzender. Der Chef wilde de nazi’s zwartmaken door ze als pornografische zwijnen af te schilderen. Recensent Pieter van Os vraagt zich af of dat gewerkt heeft.Gustav Siegfried Eins. Zo heette de illegale Engelse zender die het nazisme moest ondermijnen. De man achter dat plan, Der Chef, was Hitler te slim af, zo schrijft Peter Pomerantsev in een spannend boek over de stoorzender. Der Chef wilde de nazi’s zwartmaken door ze als pornografische zwijnen af te schilderen. Recensent Pieter van Os vraagt zich af of dat gewerkt heeft.‘Als Israël niet bereid is om deel te worden van het Midden-Oosten, is elke veiligheid van de Joden in Israël slechts tijdelijk.’ Dat schreef schrijver en vredesactivist Uri Avnery in 1968 in zijn boek Israël zonder zionisten. Het was toen, net na de Zesdaagse Oorlog, even opmerkelijk als actueel. Nu lijkt het een sprookje. Sociologe en schrijfster Marja Vuijsje vertelt over het veelbesproken boek. Der Chef wilde de nazi’s zwartmaken door ze als pornografische zwijnen af te schilderen. Recensent Pieter van Os vraagt zich af of dat gewerkt heeft.‘Als Israël niet bereid is om deel te worden van het Midden-Oosten, is elke veiligheid van de Joden in Israël slechts tijdelijk.’ Dat schreef schrijver en vredesactivist Uri Avnery in 1968 in zijn boek Israël zonder zionisten. Het was toen, net na de Zesdaagse Oorlog, even opmerkelijk als actueel. Nu lijkt het een sprookje. Sociologe en schrijfster Marja Vuijsje vertelt over het veelbesproken boek.
-
Robin te Slaa schuift aan om te vertellen over zijn nieuwe boek De Rapaille Partijen. De historicus schrijft daarin over de Rapaille Partij die in 1921 in de Amsterdamse gemeenteraad kwam, en laat zien dat het antipolitieke sentiment onze democratie al vanaf het begin kenmerkt. De onvrede achter de succesvolle campagne van straatschuimer Had-je-me-maar trekt hij door naar de onvrede waar Geert Wilders nu op inspeelt.
Hij was de uitvoerende arm van Van Heutsz, liet in 1906 talloze vrouwen en kinderen vermoorden op Atjeh, en voldeed in alle opzichten aan het daderprofiel van de loyale militaire koloniaal. Anne-Lot Hoek bespreekt de biografie die historica Vilan van de Loo over de Atjeh-generaal Frits van Daalen schreef.
Thomas Malthus wist eeuwen geleden al zeker dat de aarde overbevolkt was. Honger en armoede sloten verdere groei van de mensheid uit, verkondigde hij. Zijn gedachtengoed lijkt door de klimaatcrisis actueler dan ooit. In Historisch Nieuwblad leest u deze maand een portret van de vader van de bevolkingsbeperking.
-
Zowel Louise de Coligny als Amalia van Solms waren krachtdadige Oranjevrouwen. De een bewerkstelligde Het Twaalfjarige Bestand tegen de wil van haar oorlogszuchtige stiefzoon Maurits, de ander ging in 1648 tegen de wens van haar zoon Willem II in door bij te dragen aan de Vrede van Münster. Femke Deen en Ineke Huysman vertellen over hun boek Moeders des Vaderlands.
De orgasmekloof, slutshaming en wederzijds consent. Het heette toen niet zo, maar het bestond al in de tijd we de Oudheid herontdekten. Zo blijkt uit Seks in de Renaissance van historica Marlisa den Hartog. Pieter van Os bespreekt het boek over standjes en standpunten.
De Holocaust zit onze kijk op de geschiedenis als een rationeel en begrijpelijk fenomeen voor altijd in de weg, en speelt tot op heden mee als we praten over Israël en Gaza. Wim Berkelaar bespreekt de klassieker Voorbij de verboden drempel. De Shoah in ons geschiedbeeld van Hermann Walter von der Dunk.
-
‘Dat onderduiken de enige kans was om te overleven, was de eerste horde die genomen moest worden. De eigen wil loslaten was de volgende.’ Michal Citroen vertelt over haar nieuwe boek Een adres. De geschiedenis van de joodse onderduik. Het boek laat maar één conclusie: tegen de polderstroom van dociliteit in kwamen de Joden in verzet door onder te duiken.
‘Al wordt de vogel in de kooi wel verzorgd, en al ziet hij er nog zo goed uit, dat is geenszins wat vrijheid is.’ Aan het woord is een van de tot slaaf gemaakten in Ooggetuigen van de Nederlandse slavernij, waarin de auteurs op zoek zijn gegaan naar de autonome stem van mensen die de Nederlandse slavernij meemaakten. Die stem is te horen in snippers, vertelt Anne-Lot Hoek.
Onlangs overleed Willem Frijhoff op 81-jarige leeftijd. De historicus wilde weten hoe gewone mensen leefden en dachten. Niet de grote mannen, maar de ongeziene mannen en vrouwen waren het onderwerp van zijn zogenoemde integrale geschiedschrijving. Wim Berkelaar blikt terug op Frijhoffs werk en leven.
Engeland en Frankrijk verklaarden Duitsland na de inval in Polen de oorlog. Maar het duurde lang voordat de geallieerden daadwerkelijk in actie kwamen. Zo blijkt uit een artikel in het nieuwste nummer van Historisch Nieuwsblad, vertelt hoofdredacteur Bas Kromhout.
-
‘Als Trump het wordt, kan de Amerikaanse democratie worden begraven. Maar hij wordt het niet.’ Dat voorspelt historicus en Amerikakenner Frans Verhagen. Hij schreef De Amerikaanse president. De geschiedenis van het machtigste ambt ter wereld en vertelt troostrijk en bezorgd over zijn Amerika.
Toen dwangarbeiders na de Tweede Wereldoorlog terugkeerden uit Duitsland, werden ze dikwijls wantrouwend bejegend. Wat hadden ze eigenlijk te zoeken gehad in nazi-Duitsland? En waren ze misschien uit vrije wil gegaan? Recensent Manon van der Heijden bespreekt het boek Tewerkgesteld. Getuigenissen van de Arbeidseinsatz van Renske Krimp-Schraven.
De succesvolle EO-serie over De Joodse Raad geeft een genuanceerd beeld van de organisatie. In 1983 werd er heel anders tegen de Joodse Raad aangekeken. In zijn afrekeningsboek De Joodse Raad. Het drama van Abraham Asscher en David Cohen oordeelde Hans Knoop genadeloos over de acties van de Joodse Raad. Recensent Wim Berkelaar bespreekt het geruchtmakende boek van Knoop. -
Schokland moest in 1859 ontruimd worden omdat het behoud ervan te duur was. De vissersbevolking ´met hunne kwalijke hebbelijkheden´ werd herplaatst. Eva Vriend schreef hun verhaal op invoelende wijze op. ´De geschiedenis van de Schokkers leert dat heimwee naar je verloren cultuur en integratie heel goed samen kunnen gaan.´
Waarom romantiseren wij het eilandleven toch zo? Uit Eilanden van goed en kwaad van Adwin de Kluyver blijkt dat eilanden het slechtste in de mens naar boven halen. Pieter van Os bespreekt het boek.
De Amerikanen geloven werkelijk in het cliché van de cowboy als echte Amerikaan. Hoofdredacteur Bas Kromhout vertelt over de mooiste artikelen in de nieuwste editie van Historisch Nieuwsblad.
-
Captain of industry Karel van der Mandele was een economisch collaborateur. Toch zat hij na de oorlog in de zuiveringscommissie en had hij veel aanzien. Historica Merel Leeman ontdekte deze foute Rotterdammer als ‘bijvangst’ tijdens haar onderzoek naar het Rotterdams studentenverzet. Ze schreef er het boek De Keien over: ‘De oorlog was voor die jongens een soort ontgroening.’
Graaf de Ferraris zou het tot maarschalk schoppen, maar zijn grootste wapenfeit was een atlas. Deze zogenoemde Ferrariskaart uit 1777 was de eerste landkaart van België. Pieter van Os bespreekt zijn biografie, geschreven door Karen de Coene. ‘Een lekker meanderend boek over een beroepsopportunist, zoals je er toen wel erg veel had aan het hof.’
Het fluïdum, oftewel de levensvloeistof, moest vrijuit kunnen stromen, vond wonderdokter Anton Mesmer eind achttiende eeuw. De blokkades in het lichaam moesten worden opgeheven zodat de kosmische harmonie kon worden hersteld. Mesmers therapeutische evangelie ging een curieus huwelijk aan met de leer van revolutie en opstand. Nelleke Noordervliet schuift aan om te vertellen over de klassieker Het Mesmerisme en het einde van de Verlichting van Robert Darnton. ‘Een boek dat leert dat vaker dan ons lief is charlatans de wereld in beweging brengen.’
-
Ze zochten het land van Rembrandt, Vermeer en Frans Hals en vonden dat in Volendam. Het vissersdorp was eind negentiende eeuw een exotisch wonder voor buitenlandse schilders die het even verstilde als roerige Zuiderzeeleven wilden vastleggen −van kermis tot gebed. Jan Brokken schreef over het dorp dat hem tot eigen verbazing ontroerde in De ontdekking van Holland.
Alles wat ze dragen kon heet het nieuwe boek van de vermaarde Amerikaanse historica Tiya Miles. Ze beschrijft het verhaal van een tas, of beter gezegd, een zak, die symbool staat voor het stille verzet van een zwarte moeder als haar dochter van negen wordt verkocht. ‘Een aangrijpend boek, dat eigenlijk gaat over de waardigheid die een negentiende-eeuwse tot slaaf gemaakte vrouw zich toe-eigent tegen alle rechteloosheid in,’ aldus Anne-Lot Hoek.
Dat de Britten in de negentiende eeuw aan kunstroof deden is bekend, maar ze deden ook aan mensenroof. Zo kidnapten ze in 1868 het Ethiopisch prinsje Alamayou. De prins is inmiddels al meer dan 100 jaar dood, maar mag nog steeds niet terug naar huis. Zijn stoffelijk overschot moet Brits bezit blijven, zo blijkt uit een verhaal in het nieuwste nummer van Historisch Nieuwsblad.
-
De Europese vakantie van de wereldgeschiedenis was voorbij, klonk het nadat Rusland Oekraïne binnenviel. Bij de oorlog in Gaza is eenzelfde commentaar te horen. Europa staat niet buiten de geschiedenis, vertelt Ivo van de Wijdeven. We zitten er tot over onze oren in. De auteur van Alle rafelranden van Europa vertelt over de geschiedenis die het Westen achter zich aan sleept.
‘Je struikelde er over de honden, en koetsen waren nog gevaarlijker dan de fatbikes van nu. En ook toen al stonden de vrouwen niet allemaal achter het aanrecht, maar liepen ze frank en vrij op straat.’ Manon van der Heijden vertelt over Zo veel leven voor de deur. Een geschiedenis van alledaags Amsterdam in de zeventiende en achttiende eeuw van historicus Bob Pierik
‘Een processie van resten,’ zo noemde de schrijver Joseph Roth een optocht van invalide oorlogsveteranen die hij in 1919 beschreef. Pieter van Os bespreekt zijn bundel Tussen de Legers. Grensreportages. Roths grootste gave was dat hij met een terloopse opmerking een wereld kon oproepen.
-
´Ik werd meer dan wakker, zeg maar woke´, aldus Adriaan van Dis in zijn essay De kolonie mept terug. De schrijver vertelt over ´de aanpassing aan de lompe Hollanders´ uit zijn jeugd, over zijn ooit witte kijk op de geschiedenis en zijn persoonlijke dekolonisatie.
‘Extremisme was er wel in ons land, maar het kon nooit werkelijk de democratie ondermijnen’, zegt Hans Schoots. Hij schreef Grootse gedachten. Extremen in democratisch Nederland 1918-2019. Nederland maakt nu voor het eerst mee dat een extreme partij werkelijk macht dreigt te krijgen, en dat is uitzonderlijk, concludeert de historicus.
Deze maand in Historisch Nieuwsblad: de vervolging van de laatste Tasmaniërs door Britse kolonisten en de desillusie van Kronstadt, waar Sovjetleider Vladimir Lenin in 1921 een opstand van jonge, idealistische matrozen keihard liet neerslaan.
- Visa fler
