Avsnitt
-
In 1945 schreef de Engelse componist Benjamin Britten de soundtrack voor Instruments of the Orchestra. Een film waarmee hij een bende pubers elk instrument van het symfonisch orkest leert kennen. Of toch bijna, want Sander en Clara missen wel hun favoriete instrument. Toch blijft The Young Person's Guide to the Orchestra van Britten de perfecte introductie tot klassieke muziek. Herken jij alle instrumenten?
Moeilijke woorden: fuga.
Uitvoering: London Symphony Orchestra o.l.v. Benjamin Britten -
1678, Venetië. Antonio Vivaldi wordt tijdens een aardbeving geboren. Om zijn moeder een plezier te doen wordt hij priester. Maar hij onderbreekt zijn missen regelmatig wanneer hij een muzikale ingeving heeft. Componeren is zijn echte roeping. Hij reist heel Europa rond en zo belandt hij voor een job ook in Mantua. Daar, met uitzicht op de velden schrijft hij zijn grootste meesterwerk: De Vier Seizoenen.
Moeilijke woorden: sonnet, programmamuziek
Uitvoering: B’Rock -
Saknas det avsnitt?
-
1819 Leipzig. Clara Schumann wordt geboren als Clara Wieck. Haar vader heeft maar één missie: van zijn dochter de beste pianiste van Europa maken. En dat lukt hem. Clara debuteert op haar negen en niet veel later schrijft ze haar pianoconcerto, met de hulp van haar toekomstige man Robert Schumann. Samen vormen ze het eerste powerkoppel uit de klassieke muziek.
Moeilijke woorden: romance, rondo
Uitvoering: Isata Kanneh-Mason -
1929. De 8-jarige Astor Piazzolla krijgt van zijn vader een bandoneon. Het tango-instrument wordt een cadeau dat de rest van zijn leven zou bepalen. Maar niet zonder tegenslag, want na een moeilijke start van zijn carrière gaat Piazzolla in de leer bij Nadia Boulanger in Parijs. Zij geeft hem een gouden tip: vergeet nooit wie Piazzolla écht is. De componist keert terug naar Argentinië en geeft de tango een grondige facelift. De Tango Nuevo is geboren.
moeilijke woorden: bandoneon -
1913. De Engelse componist Gustav Holst zit in een depressie en zoekt naar antwoorden in zijn sterrenbeeld. Door een boek over astrologie begint hij aan een nieuw orkestwerk: The Planets. Een zevendelige suite waarin elke deel opgedragen is aan een planeet. Alsof het in de sterren geschreven stond, was de première in 1920 een groot succes. Ook filmcomponist John Williams haalde voor Star Wars de mosterd bij dit meesterwerk.
Moeilijk woord: col legno
Uitvoering: London Symphony Orchestra -
1933. Het gaat niet goed met de Amerikaanse componiste Florence Price. Als moeder van twee kinderen zit ze in een vechtscheiding en als zwarte vrouwelijke componiste moet ze vechten voor erkenning. Een muziekwedstrijd verandert alles. Plots staat Florence Price op het podium van de Wereldtentoonstelling in Chicago met haar eerste symfonie. Een uniek werk waarin ze haar eigen roots en stijl laat horen.
moeilijke woorden: juba
uitvoering: Philadelphia Orchestra o.l.v. Yannick Nézet-Séguin. -
1828. De 28-jarige Frédéric Chopin kampt met een zwakke gezondheid en overwintert in Mallorca. De vakantie valt in het water, want er is geen zon te bespeuren en de componist moet maanden op een piano wachten. Met zijn vriendin George Sand vindt Chopin onderdak in een klooster in Valldemossa waar hij zijn 24 pianopreludes componeert. Tegen Chopin zijn zin hoorde George Sand de regendruppels vallen in het ritme van de vijftiende prelude.
moeilijke woorden: prelude
uitvoering: Maurizio Pollini -
1878. De Russische componist Peter Tsjaikovski zit gevangen in een ongelukkig huwelijk en vlucht weg van zijn vrouw richting Clarens. In alle rust aan het meer van Genève begint Tsjaikovski aan zijn vioolconcerto, met de assistentie van violist en minnaar Iosif Kotek. Drie jaar later werd het werk onspeelbaar verklaard door muzikanten en critici, maar vandaag kan je met dit meesterwerk de Koningin Elisabethwedstrijd winnen.
moeilijke woorden: attacca
uitvoering: Vadim Repin -
25 maart 1436. De Vlaamse polyfonist Guillaume Dufay componeert voor de paus een nieuw vocaal werk voor de nieuwe kathedraal in Firenze. Op een ingenieuze manier verwerkt hij de architecturale verhoudingen van de legendarische Duomo in de ritmische verhoudingen van de stemmen. Als de Van Eyck van de muziek is Dufay de belangrijkste componist van de eerste helft van de 15de eeuw.
Moeilijke woorden: polyfonie, isoritmisch motet
Uitvoering: Huelgas Ensemble o.l.v. Paul Van Nevel -
17 juli 1717. De Duitse componist Georg Friedrich Händel componeerde voor de Engelse King Georg I feestmuziek voor een boottocht op de River Thames in Londen. 50 muzikanten speelden 5 uur lang op het water en kwamen na middernacht aan op hun bestemming. Om goed hoorbaar te zijn voor het publiek aan de kade gebruikte Händel voor deze danssuites niet toevallig veel blaasinstrumenten die met hun volle klank ver te horen waren.
Moeilijke woorden: sarabande
Uitvoering: Akademie für alte Music Berlin -
1874. De Tsjechische componist Bedřich Smetana heeft een groot hart voor zijn vaderland en componeert Má Vlast, een verzameling van zes symfonische gedichten, waaronder Vltava: de Moldau. Als een spannende soundtrack horen we hoe de rivier ontspringt uit twee bronnen en verder stroomt langs een jachtpartij, boerenbruiloft, zeemeerminnen, watervallen en uiteindelijk aankomt in Praag.
Moeilijke woorden: Symfonisch gedicht, sordino
uitvoering: Czech Philharmonic Orchestra o.l.v. Jiří Bělohlávek -
1804. Ludwig van Beethoven kampt met zware gehoorproblemen en schrijft de frustratie van zich af met de Vijfde Symfonie. Een overweldigend werk met het beroemd openingsmotief dat in alle vier delen subtiel terugkomt. Deze dubbele aflevering is opgenomen met livepubliek tijdens het live podcastevent van VRT MAX met special guest Marcel Vanthilt. Hij hoort in de 5de symfonie 'de roetsjbaan van het leven.'
Moeilijke woorden: fermate
Uitvoering: Orchester Wiener Akademie o.l.v. Martin Haselböck -
1736. De Italiaanse componist Giovanni Battista Pergolesi blaast een nieuwe wind door de kerk met zijn versie van het Stabat Mater. Vocale muziek op een hartverscheurend middeleeuws gedicht over Moeder Maria bij haar gekruisigde zoon Jezus. Met dit ontroerend werk werd Pergolesi de one-hit wonder uit de klassieke muziek. Zijn Stabat Mater werd de meest gedrukte muziek uit de 18de eeuw.
Moeilijke woorden: Stabat Mater, castraatzanger, syncope
Uitvoering: Philippe Jaroussky, Julia Lezhneva -
1913. Het grootste schandaal uit de muziekgeschiedenis vindt plaats in Parijs. Igor Stravinsky schrijft met Le Sacre du Printemps een nieuw ballet voor Les Ballets Russes waarin een jonge maagd zichzelf de dood indanst. Door het gruwelijke verhaal, de atypische instrumenten en de woeste muziek breekt in de zaal een gevecht los. Veertig mensen worden gearresteerd en de dirigent ontsnapt uit een wc-raam.
Moeilijke woorden: guiro
Uitvoering: Orchestre de Paris o.l.v. Klaus Mäkelä -
1888. De Franse componist Erik Satie woont in Parijs op een appartement van enkele vierkante meters groot, maar leeft vooral in zijn eigen muzikale wereld. Als tegengif voor alle bombastische en abstracte orkestmuziek componeert hij zijn Trois Gymnopédies. Voor een componist die alleen maar witte dingen at, voelt deze muziek als opnieuw beginnen van een wit blad papier.
Moeilijke woorden: Gymnopédie, septiemakkoord
Uitvoering: Reinbert De Leeuw -
1875. Prends garde à toi! De Franse componist Georges Bizet zorgt in Parijs voor een klein schandaal met zijn opera Carmen, een levensecht verhaal waarin een Spaanse femme fatale alle mannen tegen elkaar opzet. Bizet stierf plots na de 33ste uitvoering, maar blijft onsterfelijk met de grote aria L’amour est un oiseau rebelle.
moeilijke woorden: verisme, habanera
uitvoering: Elina Garanca -
1924. De Amerikaanse componist George Gershwin is aan het biljarten met zijn broer wanneer hij in de krant leest dat hij een nieuw werk moet schrijven. Gershwin valt uit de lucht maar begint meteen aan zijn Rhapsody in Blue. Een speels concerto voor piano en jazzband waarin hij klassiek en jazz combineert. Na zijn succes op Broadway als musicalcomponist slaat Gershwin een nieuwe weg in. De Rhapsody in Blue is een schot in de roos.
Moeilijke woorden: Rapsodie
Uitvoering: Leonard Bernstein -
1919. De Engelse componist Edward Elgar laat zijn amandelen trekken en ontwaakt uit de verdoving met nieuwe ideeën voor een celloconcerto. De eerste noten van dit meeslepend werk maken definitief komaf met zijn writer's block. De cello klaagt, zucht en weent, alsof Elgar de pijn laat voelen die de Eerste Wereldoorlog had nagelaten. Sindsdien is dit werk niet meer weg te denken uit de muziekgeschiedenis.
moeilijke woorden: pizzicato, zestiende noten
uitvoering: Jacqueline du Pré -
1610. Als zoon van een apotheker vindt Claudio Monteverdi het beste medicijn in muziek. Op de rand van een burn-out stopt hij met zijn muziekjob in Mantua en solliciteert hij bij paus Paulus V in Rome. Monteverdi solliciteert met indrukwekkende avondgezangen voor Moeder Maria: de Mariavespers. Een muzikale show waar Monteverdi uitpakt met muzikale effecten en waar hij focust op de verstaanbaarheid van de tekst.
Moeilijke woorden: Mariavespers
Uitvoering: Ensemble Pygmalion o.l.v. Raphael Pichon -
1885. Johannes Brahms is 52 en componeert zijn laatste symfonie: de vierde. Met invloeden van Bach en Beethoven laat Brahms horen dat hij de derde grote ‘B’ uit de muziekgeschiedenis zal worden. Als een origineel Ottolenghi-recept is dit werk een kleurrijke mix van smaken en stijlen en voegt Brahms nieuwe ingrediënten toe aan de eeuwenoude traditie van het symfonisch genre.
Moeilijke woorden: passacaglia
Uitvoering: London Philharmonic Orchestra o.l.v. Marin Alsop - Visa fler