Avsnitt
-
พื้นที่มหานครใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็น ‘ภาค’ มหานคร บางแห่งอาจมีระยะทางจากด้านหนึ่งไปถึงด้านหนึ่งเกินกว่า 100 กิโลเมตร ส่งผลให้รถไฟฟ้าความเร็วปกติทั่วไปไม่สามารถให้บริการระยะไกลได้ในเวลาที่เหมาะสม .มหานครในโลกหลายแห่งจึงสร้างรถไฟความเร็วสูงขึ้น เพื่อวิ่งให้บริการในภาคมหานครเป็นหลัก เช่น จีน เกาหลีใต้ ลอนดอน ที่ต่างพัฒนารถไฟความเร็วสูง เพื่อให้บริการเดินทางระยะไกลภายในมหานครหรือระหว่างเมืองหลักในภูมิภาคเดียวกัน โดยรถไฟความเร็วสูงสามารถวิ่งด้วยความเร็ว 200-350 กม./ชม. ทำให้ลดเวลาการเดินทางข้ามมหานครขนาดใหญ่จากหลายชั่วโมงเหลือเพียงไม่กี่นาที
.
ทำไมมหานครถึงพยายามผลักดันให้มีรถไฟฟ้าความเร็วสูง รถไฟความเร็วสูงควรเริ่มที่ไหนก่อน กรุงเทพฯ หรือทั่วประเทศ และการมีรถไฟฟ้าความเร็วสูงนั้นดีต่อเมืองและเศรษฐกิจยังไง รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.53 ตอนนี้ -
แม่น้ำกกมีต้นน้ำอยู่ในประเทศจีน ไหลผ่านรัฐฉานของเมียนมา และเข้าสู่ประเทศไทยบริเวณจังหวัดเชียงราย การพัฒนาโครงการขนาดใหญ่บริเวณต้นน้ำ เช่น การก่อสร้างเขื่อน การทิ้งของเสียจากโรงงานอุตสาหกรรม หรือแม้แต่การใช้สารเคมีในภาคเกษตร ล้วนส่งผลกระทบต่อคุณภาพของแม่น้ำ
.
เมื่อสารพิษหรือของเสียถูกปล่อยลงน้ำ สารเคมีเหล่านี้จะสะสมและไหลมาตามกระแสน้ำจนถึงปลายน้ำ ทำให้ปลาแม่น้ำกกมีผิวหนังพุพอง มีรอยแผล และปลาบางตัวถึงกับผิดรูปผิดร่างไป นอกจากนั้นชาวบ้านที่อาศัยอยู่ริมน้ำก็ต้องเผชิญกับผลกระทบโดยตรง ทั้งในแง่ของสุขภาพ สิ่งแวดล้อม และเศรษฐกิจพื้นถิ่น ปรากฏการณ์นี้ไม่เพียงเป็นภาพสะเทือนใจ หากยังเป็นสัญญาณเตือนว่าระบบนิเวศในแม่น้ำกำลังค่อยๆ พังลง
.
ใน Podcast Capital City EP.52 ตอนนี้ รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) จะพาไปดูว่าปัญหาแม่น้ำกกไม่ใช่แค่ปัญหาในระดับเมือง แต่เป็นปัญหาระดับภูมิภาค และยกตัวอย่างประเทศที่เจอแบบเดียวกันให้ฟังว่าแต่ละประเทศบริหารจัดการปัญหาระดับภูมิภาคยังไงกันบ้าง -
Saknas det avsnitt?
-
จะดีแค่ไหนถ้าเราเดินเท้าจากบ้านไปไม่ไกลก็เจอคอมมิวนิตี้มอลล์ ให้มานั่งกินข้าว ดื่มกาแฟ หรือนัดเจอเพื่อน เดินมาอีกหน่อยเจอสวนให้มานั่งพักผ่อนหย่อนใจและออกกำลังกาย และมีสนามเด็กเล่นให้พาลูกจูงหลานออกมาเล่นสนุก ส่วนตอนเย็นๆ ก็มีทางเดินริมน้ำให้ไปเดินเล่นดูแสงเย็น นอกจากนั้นยังอยู่ใกล้ขนส่งสาธารณะ เดินทางเชื่อมไปย่านอื่นๆ ได้สะดวกสบาย
.
ทุกวันนี้ทั่วโลกกำลังให้ความสนใจกับชีวิตนอกบ้าน พอๆ กับชีวิตในบ้าน หรือก็คือการออกแบบชุมชนด้วยแนวคิด ‘Complete Community’ คือการวางผังเมืองและชุมชนให้มีทุกอย่างที่จำเป็นต่อการใช้ชีวิต ทั้งร้านค้า พื้นที่สีเขียว โรงเรียน ที่ทำงาน ศูนย์สุขภาพ หรือขนส่งสาธารณะ ให้อยู่ในระยะเดินเท้า หรือปั่นจักรยานถึงได้ในเวลาไม่เกิน 15 นาที เพื่อให้คนเมืองไม่ต้องเสียเวลานานบนท้องถนน และมีพื้นที่สบายใจให้ออกไปใช้ชีวิตได้ทุกวัน
.
ใน Podcast Capital City EP.51 ตอนนี้ รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) ขอพาทุกคนมาดูกันว่าสมาคมนักผังเมืองจากสหรัฐอเมริกาได้ทำการศึกษาว่าชุมชนที่ดีต้องประกอบไปด้วยอะไรบ้าง และพาไปเดินเล่นช่วงหน้าฝนชุ่มฉ่ำกันที่ T77 Community ชุมชนต้นแบบของเมืองแห่งอนาคตในย่านอ่อนนุชกัน -
จักรยานคันแรกที่พ่อแม่ซื้อให้ จักรยานที่ชวนเพื่อนมาปั่นไปตามซอยแถวบ้าน จักรยานที่ปั่นไปซื้อขนมที่ตลาด ไปจนถึงภาพแก๊งเด็กในภาพยนตร์เรื่อง แฟนฉัน ที่ปั่นจักรยานไปพร้อมกับร้องเพลง ‘โอ๊เย โอ๊เย โอ๊ โอ๊ เย’ เราเชื่อว่าในช่วงชีวิตของทุกคนน่าจะเคยใช้และผูกพันกับจักรยานกันมาบ้างไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง
.
จักรยานคือพาหนะที่เรียบง่าย ใช้แรงของเราเองในการปั่น เดินทางได้ไกลกว่าและเร็วกว่าเดิน แถมยังได้ออกกำลังกายไปในตัวอีกด้วย และในยุคที่พวกเราทุกคนกำลังเผชิญกับปัญหาฝุ่น PM2.5 รวมถึงการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ หลายประเทศทั่วโลกจึงพยายามผลักดันให้เมืองของตัวเองเป็นมิตรกับผู้ขี่จักรยาน โดยออกแบบให้มีโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ ที่ทำให้ผู้ปั่นรู้สึกปลอดภัยและสะดวกสบายไม่แพ้การเดินทางด้วยรถยนต์
.
การเดินทางด้วยจักรยานดียังไง และเมืองแบบไหนที่ทำให้คนอยากเดินทางด้วยจักรยาน รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.50 ตอนนี้ -
หลายคนมักหลีกเลี่ยงคอนโดชั้นล่าง เพราะมองว่าไม่เห็นวิวเมือง ขาดความเป็นส่วนตัว หรือกลัวเสียงรบกวน แต่ในมุมกลับ คอนโดชั้นล่างมีข้อดีที่ซุกซ่อนอยู่ไม่น้อยเลย และอาจกลายเป็นพื้นที่สร้างโอกาสทางธุรกิจเล็กๆ ได้อย่างน่าสนใจอีกด้วย
.
ทั้งความสะดวกในการเข้า-ออก ไม่ต้องรอลิฟต์นาน เหมาะกับคนเร่งรีบ ผู้สูงอายุ หรือคนที่มีสัตว์เลี้ยง ขนของง่าย บางห้องยังมีพื้นที่สวนหรือเฉลียงเล็กๆ ให้ปลูกต้นไม้ หรือนั่งพักผ่อนสบายๆ รับลมธรรมชาติ ช่วยประหยัดค่าไฟไปในตัว คอนโดชั้นล่างจึงเป็นทางเลือกที่เรียบง่าย และอาจจะเหมาะกว่า
.
หลังจากผ่านช่วงเหตุการณ์แผ่นดินไหว คนก็เริ่มพูดถึงการอยู่คอนโดไม่สูงหรือห้องชั้นล่างๆ กันมากขึ้น แล้วคอนโดชั้นล่างๆ ดียังไง และสร้างโอกาสทางธุรกิจได้ยังไง รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.49 ตอนนี้ -
ในหนึ่งวัน คนส่วนใหญ่มักใช้ชีวิตสลับกันอยู่สองที่ จากบ้านไปออฟฟิศ และจากออฟฟิศกลับมาบ้าน ชีวิตวนลูปจนบางทีก็ทำให้รู้สึกเบื่อหน่าย เมื่อถึงวันหยุดก็อยากไปที่ที่ไปแล้วสบายใจ หรือไปแล้วได้เติมไฟให้พร้อมกลับมาทำงาน เราเรียกพื้นที่แบบนี้ว่า ‘third place’ หรือก็คือสถานที่ที่ไม่ใช่บ้าน (first place) และไม่ใช่ที่ทำงานหรือโรงเรียน (second place).third place ไม่ใช่แค่พื้นที่สาธารณะที่เราไปเพื่อพักผ่อนหย่อนใจอย่างเดียว แต่ยังเป็นพื้นที่ที่เปิดโอกาสให้คนในชุมชนมาเจอกัน ได้คุ้นหน้ากัน ได้พูดคุยกัน และทำให้เรารู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนได้โดยไม่รู้สึกแปลกแยก การออกแบบเมืองที่คำนึงถึง third place จึงช่วยลดความเครียดและความเหงาให้กับคนทำงานในเมืองใหญ่ได้นั่นเอง
.
หลักการออกแบบ third place คืออะไร และทำไมถึงสำคัญกับการออกแบบเมือง รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.48 ตอนนี้ -
ในเมืองที่คนทำงานต้องตื่นแต่เช้า ฝ่ารถติด และเปลี่ยนขบวนรถไฟหลายต่อทุกวัน หลายคนต้องจ่ายค่าโดยสารไป-กลับเกือบวันละร้อยบาท คิดรวมกันแล้วตกหลายพันบาทต่อเดือนเลยทีเดียว ทันทีที่รัฐบาลประกาศนโยบายรถไฟฟ้า 20 บาททุกสาย เริ่มใช้ 30 ก.ย. 68 นี้ หลายๆ คนก็ตั้งความหวังและมีคำถามพ่วงท้ายมาด้วยว่าจะทำได้จริงไหม .
หนึ่งในแนวคิดที่ถูกหยิบยกมาคือเก็บจาก ‘ค่าธรรมเนียมรถยนต์เข้าเมือง’ เช่นเดียวกับที่หลายเมืองในยุโรปและเอเชียทำสำเร็จแล้ว วิธีการคือเก็บค่ารถที่เข้ามาในพื้นที่เมืองในช่วงเวลาหนึ่ง เพื่อจูงใจให้คนหันมาใช้ขนส่งสาธารณะ ลดการใช้รถ ลดมลภาวะ และลดปัญหาการจราจร โดยรายได้นี้สามารถนำมาชดเชยต้นทุนการเดินรถเพื่อให้ราคาถูกลง และนำกลับมาพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานสาธารณะ เช่น รถไฟฟ้า ทางเท้า ทางจักรยาน และระบบขนส่งอื่นๆ ให้ดียิ่งขึ้นได้ด้วย
.
รถเมล์ 20 บาทตลอดสายจะทำได้จริงไหม ประเทศไหนที่ทำแล้วสำเร็จบ้าง และการเก็บค่าเข้าเมืองมีข้อดีอะไรบ้าง รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.47 ตอนนี้ -
ลองนึกภาพถนนที่ปลอดขยะ สถานีรถไฟฟ้าสะอาดสะอ้าน ทางเท้าที่เดินง่ายไม่มีสิ่งกีดขวาง หรือแม้แต่ห้องน้ำสาธารณะที่สะอาดน่าใช้ ความสะอาดของเมืองเองก็สร้างความประทับใจให้กับเราแบบไม่รู้ตัวได้ไม่ต่างจากแลนมาร์กใหญ่โตหรืออาหารการกินเลยทีเดียว
ในแง่เศรษฐกิจ เมืองสะอาดกระตุ้นการจับจ่ายใช้สอยได้จริง ไม่ว่าจะเป็นร้านค้าริมทาง ตลาดนัด พื้นที่ท่องเที่ยว หรือย่านเก่าแก่ที่ปรับโฉมแล้วน่าเดิน ความสะอาดทำให้ผู้คนรู้สึกปลอดภัยและอยากใช้เวลาในพื้นที่เหล่านั้นมากขึ้น ซึ่งเมื่อคนอยู่ในสถานที่ใดสถานที่หนึ่งนานขึ้นก็ตามมาด้วยการช่วยกระจายรายได้ในระดับชุมชน ยิ่งกว่านั้น ความสะอาดยังสะท้อนถึงการบริหารจัดการเมืองที่ดี ทำให้คนที่อาศัยอยู่มีคุณภาพชีวิตที่ดี ไปพร้อมกับการต้อนรับคนใหม่ๆ ไม่ว่าจะมาท่องเที่ยว มาลงทุน หรือมาใช้ชีวิต
ชวนย้อนประวัติศาสตร์ความสะอาดตั้งแต่สมัยโรมันว่าเป็นมายังไง การออกแบบเมืองสะอาดทั้งไทยและเทศ และทำไมความสะอาดถึงช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจได้ กับรศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) -
ช่วงนี้อากาศร้อนอบอ้าว แดดแรงจนแทบไม่อยากออกจากบ้าน หรืออยู่ในที่ร่มก็ยังรู้สึกร้อนระอุอยู่ดี ทางเพจกรุงเทพมหานครยังออกมาเตือนให้ประชาชนดูแลรักษาสุขภาพและหลีกเลี่ยงการอยู่กลางแจ้งเป็นเวลานาน เนื่องจากค่าดัชนีความร้อนอยู่ในระดับอันตราย
ไม่ใช่แค่บ้านเราที่กำลังเผชิญกับอากาศร้อน แต่ตอนนี้ทั่วโลกก็กำลังเผชิญกับภาวะโลกเดือด (Global Boiling) ซึ่งเป็นคำที่องค์การสหประชาชาติ (UN) ได้ประกาศเตือนต่อสาธารณะไว้เมื่อปี 2023 ชื่อฟังดูโหดร้ายและรุนแรงกว่าภาวะโลกร้อน (Global Warming) เพราะอุณหภูมิของโลกไม่ได้กำลังสูงขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไปเหมือนเมื่อก่อนแล้ว แต่กลับเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วและรุนแรง ส่งผลให้เกิดไฟป่า น้ำท่วมฉับพลัน ฝนตกหนักผิดฤดู แห้งแล้งยาวนาน และระดับน้ำทะเลสูงขึ้น.หลายประเทศจึงเริ่มหันมาให้ความสำคัญกับการออกแบบเมืองเพื่อรับมือกับสภาพอากาศที่เปลี่ยนไป ทั้งการเพิ่มพื้นที่สีเขียว การใช้วัสดุก่อสร้างที่ช่วยลดการสะสมความร้อน และการออกแบบพื้นที่สาธารณะให้เย็นสบาย
แต่ละเมืองออกแบบยังไงให้สู้อากาศร้อน รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.45 ตอนนี้ -
สิงคโปร์เป็นตัวอย่างของประเทศเล็กๆ ที่สามารถจัดการปัญหาการจราจรได้อย่างมีประสิทธิภาพแม้จะมีพื้นที่จำกัด แต่ด้วยการวางแผนเมือง การใช้เทคโนโลยี และนโยบายควบคุมรถยนต์ที่ชัดเจน ทำให้ปัญหารถติดที่เคยเป็นปัญหาใหญ่ในอดีตค่อยๆ คลี่คลายลง
แทนที่จะสร้างถนนเพิ่ม สิงคโปร์เลือกใช้ระบบบริหารจัดการจราจรอัจฉริยะ โดยนำ AI และข้อมูลเรียลไทม์มาช่วยวางแผนการจราจรในเมือง เช่นควบคุมสัญญาณไฟจราจรให้สอดคล้องกับสภาพการจราจรในแต่ละช่วงเวลา ซึ่งช่วยลดเวลาเดินทางในช่วงชั่วโมงเร่งด่วนได้มากกว่า 20% พร้อมทั้งเพิ่มความเร็วเฉลี่ยบนท้องถนนจาก 18 กม./ชม. เป็น 21 กม./ชม. ที่สำคัญคือสามารถประหยัดงบประมาณได้มากกว่า 1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อปี
ภูเก็ตเองก็กำลังเดินตามรอยโมเดลนี้เช่นกัน เพื่อคลี่คลายปัญหาการจราจรที่กระทบต่อชาวภูเก็ตและกระทบต่อนักท่องเที่ยวการท่องเที่ยว โดยคาดว่าจะสามารถลดปัญหารถติดได้ถึง 40%
สิงคโปร์ทำยังไงถึงแก้ปัญหารถติดได้ด้วย AI แล้วทำไมภูเก็ตถึงอยากนำแนวคิดนี้มาใช้ รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.44 ตอนนี้ -
เคยรู้สึกมั้ยว่าแค่ได้ยินชื่อเมือง ก็เหมือนเรารู้สึกบางอย่างขึ้นมาในใจ
อย่างนิวยอร์กก็อาจนึกถึงผู้คนที่พลุกพล่าน เดินเร็ว แสงไฟจากตึกระฟ้า
แต่เมื่อนึกถึงชนบทญี่ปุ่น ภาพของทุ่งนา ทางรถไฟ และเสียงจักจั่นในฤดูร้อนกลับผุดขึ้นมา
สิ่งเหล่านี้ไม่ใช่แค่ภาพจำ แต่มันคือ sense of place หรือ “ความรู้สึกของสถานที่” ที่ก่อตัวขึ้นจากทั้งบรรยากาศ กิจกรรม ผู้คน วัฒนธรรม และประสบการณ์ส่วนตัวที่เรามีต่อพื้นที่นั้น
ยกตัวอย่างให้ทุกคนเห็นภาพมากขึ้นเช่นช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่หลายคนน่าจะเดินทางจากกรุงเทพฯ กลับไปยังบ้านที่เติบโตมา ได้กลับไปใช้เวลากับครอบครัว เพื่อนฝูงเก่าๆ ที่ไม่ได้เจอนานแล้ว สิ่งนี้คือการเปลี่ยน sense of place จากเมืองที่รีบร้อนกลับสู่พื้นที่ที่ผูกพัน กลับไปเจอบรรยากาศ สถาปัตยกรรม กลิ่น เสียง แสงที่คุ้นเคยนั่นเอง
sense of place คืออะไร ทำไมแต่ละเมืองถึงมี sense of place ที่แตกต่างกัน และ sense of place สำคัญกับเมืองยังไง รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.42 ตอนนี้ -
ถ้าภาพยนตร์รักแห่งสยาม (2007) นำเสนอสยามสแควร์ยุค 2000 ต้นๆ ที่มี center point เป็นแหล่งรวมตัว และมีร้านดีเจสยาม ซอย 4 เป็นร้านประจำที่ต้องแวะไปบ่อยๆ ซีรีส์วายแนวโรแมนติก GELBOY สถานะกั๊กใจ (2025) ก็นำเสนอสยามในมุมของเจนซี ตั้งแต่การไปทำเล็บเจลในซาลอน ไปคาเฟ่เก๋ๆ ตามไปให้กำลังใจศิลปินที่มาร่วมรายการที่ Flex 102.5 ที่ลิโด้ คอนเน็คท์ ไปจนถึงการแรนดอมแดนซ์เพลง T-Pop ที่ลานหน้าตึกสยามสเคป
ถ้าจะบอกว่าสยามสแควร์เป็นย่านวัยรุ่นที่ไม่มีวันตายก็คงจะไม่ผิดนัก เพราะสยามเดินทางผ่านกาลเวลามาอย่างยาวนาน แม้จะมีช่วงที่ซบเซาลงไปบ้าง แต่ก็ได้ปรับตัวจนกลับมาเป็นจุดนัดพบของวัยรุ่น มีร้านค้า ร้านอาหารตามเทรนด์ใหม่ๆ มาเปิด และมีพื้นที่ให้มาแสดงดนตรีสดกัน เรียกว่าสร้างเสียงฮือฮามากๆ จนใครที่มีวงดนตรีก็คงอยากมาแสดงที่สยามสแควร์เป็นที่แรกๆ แน่นอน สยามสแควร์จึงเป็นพื้นที่ที่มีชีวิตชีวาและเต็มไปด้วยความหลากหลายมาทุกยุคทุกสมัย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องแฟชั่น ดนตรี ศิลปะ หรือกิจกรรมสร้างสรรค์ และเป็นเหมือนศูนย์กลางของการแสดงออกทางตัวตน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มคนรุ่นใหม่
สยามสแควร์เป็นมายังไง ทำไมถึงเป็นย่านของวัยรุ่นมาทุกยุคทุกสมัย รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.42 ตอนนี้ -
เหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา ไม่เพียงทำให้ประชาชนตื่นกลัว แต่ยังส่งผลให้เมืองถูกฟรีซ หลายคนหาทางกลับบ้านไม่ได้ บางส่วนต้องเดินกลับบ้าน หรือบางคนก็เลือกนอนค้างคืนในสวนสาธารณะ เนื่องจากการเดินทางในกรุงเทพฯ เป็นอัมพาต
.
ที่สำคัญ เรายังได้เห็นว่านอกจากโครงสร้างอาคารที่ต้องแข็งแรงแล้ว สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันคือการออกแบบเมืองให้พร้อมรับมือกับแผ่นดินไหว โครงสร้างพื้นฐานอย่างสวนสาธารณะ ทางเท้า ทางจักรยาน พื้นที่โล่ง พื้นที่กึ่งสาธารณะก็ควรเป็น ‘พื้นที่ปลอดภัย’ ที่พร้อมรองรับผู้คนยามเกิดภัยพิบัติหรือเหตุฉุกเฉินด้วย
.
ประเทศญี่ปุ่นที่ขึ้นชื่อว่าเจอแผ่นดินไหวบ่อยที่สุดนั้นเอาตัวรอดยังไง และเมืองควรออกแบบเมืองยังไงให้พร้อมรับมือกับแผ่นดินไหว รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมเล่าให้ฟังแล้วใน Podcast Capital City EP.41 ตอนนี้ -
ถนนที่สร้างยาวนานกว่าพีระมิดแห่งกีซา และถนนที่เกิดอุบัติเหตุบ่อยจนคร่าชีวิตผู้คนมานักต่อนัก ใช่แล้ว เรากำลังพูดถึงถนนพระราม 2 เส้นทางหลักที่เชื่อมกรุงเทพมหานครกับภาคใต้ของประเทศไทยที่ตั้งใจให้เดินทางไปภาคใต้โดยไม่ต้องขับผ่านตัวเมืองนครปฐมและราชบุรี เหมือนถนนเพชรเกษม ซึ่งทำให้เดินทางใกล้ขึ้นและเร็วขึ้นถึง 40 กม. และไม่ต้องเจอกับปัญหารถติด
ฟังดูแล้วการสร้างถนนพระราม 2 เป็นโอกาสของเมืองในแง่ทำให้คนเดินทางง่ายขึ้น ไวขึ้น และขนส่งสินค้าต่างๆ ได้อย่างรวดเร็ว แต่ตลอดระยะเวลาหลายปีที่ผ่านมา ถนนพระราม 2 กลับประสบปัญหาอุบัติเหตุบ่อยครั้ง จากข้อมูลในช่วงปี พ.ศ. 2561-2567 พบว่าเกิดอุบัติเหตุรวม 2,242 ครั้ง มีผู้เสียชีวิต 132 ราย และบาดเจ็บ 1,305 ราย โดยสาเหตุของอุบัติเหตุเหล่านี้ส่วนใหญ่เกิดจากปัญหาการก่อสร้างและซ่อมแซมถนนที่ยืดเยื้อ ทำให้หลายคนตั้งคำถามว่า ‘ถนนพระราม 2 จะสร้างเสร็จกี่โมง’
รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) ชวนมาเข้าใจหลักการสร้างโครงสร้างพื้นฐานที่ประเทศชั้นนำทำ และเปิดทามไลน์ถนนพระราม 2 ตรงไหนที่สร้างเสร็จไปแล้ว ตรงไหนที่กำลังจะขยายต่อจนทำให้สร้างไม่เสร็จต่อไปเรื่อยๆ แล้วถ้าสร้างเสร็จคนเมืองจะได้ประโยชน์อะไรจากถนนเส้นนี้บ้างใน Podcast Capital City EP.40 ตอนนี้ -
แก้วน้ำรีไซเคิล จานรีไซเคิล เฟอร์นิเจอร์รีไซเคิล –คำว่า ‘รีไซเคิล’ น่าจะเป็นคำที่หลายคนคุ้นเคยกันดีอยู่แล้ว แต่บางครั้งอาจเข้าใจแค่การแยกขยะหรือการนำของเก่ากลับมาใช้ใหม่ แต่จริง ๆ กระบวนการรีไซเคิลเป็นส่วนหนึ่งของเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ซึ่งเป็นแนวคิดที่มุ่งเน้นให้การใช้ทรัพยากรเกิดประโยชน์สูงสุดและยั่งยืน ลดของเสีย และนำวัสดุกลับมาใช้ใหม่แทนที่จะใช้แล้วทิ้ง
ในปี 2025 คาดว่าจะมีขยะกว่า 2,220 ล้านตัน อย่างในฮ่องกงเองก็ได้ตั้งเป้าว่าจะให้เจ้าของธุรกิจเก็บขยะพลาสติกของตัวเองกลับมาสู่กระบวนการรีไซเคิล หรืออย่างประเทศในแถบสแกนดิเนเวียก็ได้มีการนำขยะมูลฝอยมารีไซเคิลเป็นพลังงานไฟฟ้าใช้ในประเทศ จะเห็นว่าแต่ละเมืองนั้นมีการจัดการกับปัญหาขยะแตกต่างกัน ซึ่งก็เป็นโอกาสให้เกิดธุรกิจรีไซเคิลตามมาด้วยเช่นกัน ซึ่งมีทั้งมุมที่ดีต่อโลกและส่งผลกระทบต่อผู้บริโภคอย่างเราๆ ด้วยเช่นกัน
เนื่องในวันรีไซเคิลโลก (Global Recycling Day) ที่ตรงกับวันที่ 18 มีนาคม ของทุกปี รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) ชวนทุกคนมาฟังโอกาสของธุรกิจรีไซเคิลในยุคนี้ และชวนหาคำตอบว่าคนทั่วไปจะช่วยโลกรีไซเคิลได้ยังไงบ้างไปด้วยกันใน Podcast Capital City EP.39 ตอนนี้ -
เมืองไม่ใช่แค่สถานที่ที่เราอาศัยอยู่ แต่เป็นพื้นที่ที่กำหนดคุณภาพชีวิตของเรา ตั้งแต่การเดินทางในแต่ละวัน พื้นที่พักผ่อน ไปจนถึงโอกาสในการพบปะและใช้ชีวิตร่วมกับผู้คน ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เมืองทั่วโลกเผชิญกับความท้าทายใหม่ๆ ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ ปัญหาจราจร ความเหลื่อมล้ำทางสังคม และวิถีชีวิตที่เปลี่ยนไปตามเทคโนโลยีที่เกิดขึ้น
.
ในปี 2025 นี้ เมืองต่างๆ ทั่วโลกจึงกำลังพัฒนาเมืองให้ตอบโจทย์การใช้ชีวิตของผู้คนมากขึ้น ทั้งเรื่องการเดินทาง สิ่งแวดล้อม และพื้นที่สาธารณะ เพราะเมืองที่น่าอยู่คือเมืองที่คนทุกกลุ่มมีคุณภาพชีวิตที่ดี หรือถ้าพูดให้เห็นภาพมากขึ้นคือ ต่อให้ทั้งวันนั้นทำงานมาเหนื่อยแค่ไหน แต่เมื่อเปิดประตูออกจากออฟฟิศมาแล้ว สภาพแวดล้อมในเมืองไม่ได้ทำให้เราเหนื่อยไปกว่าเดิมนั่นเอง
.
ทุกวันนี้เมืองยุคใหม่ให้ความสำคัญกับอะไร เทรนด์การออกแบบเมืองในปีนี้มีอะไรบ้าง รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) ชวนมาฟังไปด้วยกันใน Podcast Capital City EP.38 ตอนนี้ -
รายการ Capital City กลับมาอีกครั้ง หลังจากพักเบรกไปเมื่อเดือนธันวาคมปี 2024 ที่ผ่านมา ขอเท้าความไปก่อนว่าเมื่อปีที่แล้วเราพาทุกคนไปรู้จักกับภาพใหญ่ของคำว่าเมืองที่ดีคืออะไร เมืองผูกโยงกับคุณภาพชีวิตของคนเรายังไง ไปจนถึงพาไปรู้จักหน่วยที่อยู่ในชีวิตประจำวันของพวกเราทุกคนอย่างพื้นที่สาธารณะที่ถ้าออกแบบให้ดี คนเมืองก็จะมีที่ให้นั่งพักผ่อน มีพื้นที่ให้พบปะสังสรรค์ และการทำกิจกรรมต่างๆ
.
พื้นที่สาธารณะไม่ได้อาศัยแค่การออกแบบให้ดีตามมาตรฐานเพียงอย่างเดียว แต่ต้องออกแบบให้สวยงามน่าใช้งานด้วย หรือถ้าทุกคนยังนึกไม่ออกว่าคืออะไรให้ลองนึกถึงงาน Bangkok Design Week 2025 ที่ผ่านมาที่เป็นการนำงานศิลปะหรืองานออกแบบมาบวกกับพื้นที่เมือง เพื่อเล่าเรื่องย่าน เติมชีวิตชีวาให้กับชุมชน สร้างบทสนทนา และเสนอไอเดียความเป็นไปได้ใหม่ๆ เพื่อต่อยอดไปสู่การพัฒนาเมืองให้ดีขึ้นกว่าเดิม
.
กลับมาในตอนแรกของซีซัน 2 นี้ รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) ชวนมาฟังว่าศิลปะจะช่วยสร้างเมืองได้ยังไง และการมีเมืองที่สนับสนุนศิลปะจะสร้างเม็ดเงินได้ยังไงไปด้วยกันใน Podcast Capital City EP.37 ตอนนี้ -
พื้นที่สาธารณะสำหรับทุกคนคืออะไร? หลายๆ คนอาจนึกถึงสวนสาธารณะ แต่จริงๆ แล้ว พื้นที่สาธารณะมีหลายประเภท อย่างทางเท้าที่เราใช้เดินกัน ลานว่างหน้าห้างสรรพสินค้า พื้นที่ในศาสนสถาน โรงเรียน มหาวิทยาลัย สถานีขนส่งสาธารณะ พื้นที่ทางธรรมชาติ และพื้นที่เรียนรู้ ยิ่งถ้าออกแบบสภาพแวดล้อมในสถานที่เหล่านี้ให้ดีด้วยแล้ว คนก็จะมีพื้นที่ทางเลือกให้ไปนั่งพัก นั่งเล่น นั่งคุย และออกกำลังกายอีกเพียบ
.
หลังเหตุการณ์โรคระบาด Covid-19 เรื่องพื้นที่สาธารณะก็เป็นประเด็นที่คนหันมาสนใจมากขึ้น ทำให้คำว่าพื้นที่สาธารณะ และพื้นที่สีเขียวถูกตีความใหม่ ซึ่งนักออกแบบ สถาปนิก หน่วยงานต่างๆ เริ่มมองหาโอกาสหรือความเป็นไปได้ใหม่ๆ ในการออกแบบพื้นที่สาธารณะให้ตอบโจทย์ผู้คนมากขึ้น อย่างการหยิบพื้นที่ใต้ทางด่วนมาทำเป็นพื้นที่อเนกประสงค์ หยิบพื้นที่ว่างที่ไม่ได้ใช้งานในเมืองมาออกแบบเป็นพื้นที่ทำกิจกรรมหรือจัดอีเวนต์ต่างๆ หรือใช้ลานจอดรถมาออกเป็นสนามกีฬา เพื่อให้คนไม่ต้องเดินทางไกลไปสวนสาธารณะใหญ่ๆ แต่เดินจากบ้านไม่เกิน 15 นาทีก็เข้าถึงพื้นที่ออกกำลังกายหรือพักผ่อนหย่อนใจได้
.
ก่อนจะมาเจอกันใหม่ในปีหน้า ตอนสุดท้ายของปีแบบนี้เราอยากชวนทุกคนมาทำความเข้าใจกันว่าพื้นที่สาธารณะคืออะไร มีกี่ประเภท พื้นที่ที่มีศักยภาพในการพัฒนาให้เป็นพื้นที่สาธารณะหรือพื้นที่สุขภาพดีในบ้านเรามีกี่ที่ พื้นที่สาธารณะทำให้คุณภาพชีวิตเราดีขึ้นได้ยังไง และสร้างรายได้ทางเศรษฐกิจเท่าไหร่รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมพาไปไขคำตอบแล้วในรายการพ็อดแคสต์ Capital City EP.36 ตอนนี้ -
เดินห้างแล้วได้ยินเสียงเพลง Jingle bell, jingle bell, jingle bell rock อากาศเย็นๆ ต้นสนยักษ์ประดับไฟระยิบระยับ และช่วงเวลาแห่งการนับหนึ่งเริ่มต้นใหม่ อยากตั้งใจใช้ชีวิตให้ดีในปีหน้า หรือนี่จะเป็นความมหัศจรรย์ของงานเทศกาลและบรรยากาศสิ้นปี?
.
เวลาพูดถึงเทศกาล หลายคนอาจนึกถึงเทศกาลดังอย่างฮาโลวีนที่เต็มไปด้วยความสนุกสนานและแฟนตาซี หรือคริสต์มาสที่อบอวลไปด้วยช่วงเวลาความสุขและความอบอุ่นของครอบครัว แต่ทุกวัฒนธรรมทั่วโลกต่างมีเทศกาลที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว ซึ่งสะท้อนถึงวิถีชีวิต ความเชื่อ และประเพณีของผู้คนในแต่ละพื้นที่ อย่างในบ้านเราก็มีเทศกาลสงกรานต์ เทศกาลลอยกระทง เทศกาลบุญบั้งไฟ หรือเทศกาลไหลเรือไฟ เทศกาลเหล่านี้ไม่ได้เป็นเพียงแค่เป็นโอกาสให้เราได้เฉลิมฉลอง แต่ยังเป็นสะพานที่เชื่อมโยงคนในชุมชนเข้าด้วยกันผ่านกิจกรรมและช่วยสร้างรายได้มหาศาลให้กับเมือง
.
คำว่า Festival Economy คืออะไร ทำไมงานเทศกาลถึงสร้างสีสันให้กับเมือง และเทศกาลสร้างรายได้ทางเศรษฐกิจเท่าไหร่ รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมพาไปไขคำตอบแล้วในรายการพ็อดแคสต์ Capital City EP.35 ตอนนี้ -
เผลอแป๊ปเดียวก็เข้าสู่เดือนธันวาคมแล้ว ช่วงนี้อากาศเริ่มเย็นลง ประกอบกับมีลมพัดเย็นๆ มาให้ได้สวมเสื้อแขนยาวออกจากบ้านกันบ้าง แต่พอขยับเข้ามาช่วงสิ้นปีทีไร ปัญหาฝุ่น PM2.5 ก็มาเยือนเมื่อนั้น เรียกได้ว่าเป็นภัยเงียบที่มาพร้อมหน้าหนาวเลยก็ว่าได้
.
เมืองใหญ่ที่เป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ และมีการจราจรด้วยรถยนต์คับคั่งมักจะเป็นแหล่งกำเนิดฝุ่น PM2.5 ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อคุณภาพชีวิตของพวกเราทุกคน เนื่องจาก PM2.5 คือฝุ่นละอองขนาดเล็กที่สามารถเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจและเข้าสู่กระแสเลือดได้ ซึ่งทำให้เกิดโรคต่างๆ ตามมา ส่วนทางสุขภาพใจก็อาจทำให้เกิดความวิตักกังวลหรือเครียดได้ และเมืองที่อากาศไม่ดีก็ทำให้เศรษฐกิจไม่ดีตามไปด้วยเช่นกัน อย่างในประเทศไทยที่สูญเสียมูลค่าทางเศรษฐกิจเพราะฝุ่น PM2.5 ไปถึงหมื่นกว่าล้านเลยทีเดียว
.
เมื่อปัญหาฝุ่น PM2.5 เกิดขึ้น รัฐบาลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก็ต้องมีหน้าที่ในการแก้ไข ป้องกัน และออกแบบเมืองให้ทุกคนได้อยู่ในอากาศที่บริสุทธิ์ อยากออกจากบ้านมาทำกิจกรรมต่างๆ เพราะการได้ใช้ชีวิตอยู่ในอากาศที่ดีคือสิทธิขั้นพื้นฐานของทุกคน
.
ฝุ่น PM 2.5 ในเมืองเกิดจากสาเหตุอะไร ฝุ่นส่งผลกระทบยังไงต่อเศรษฐกิจ และเมืองปักกิ่งที่เผชิญกับปัญหาฝุ่นมานานหลายปี ทำยังไงให้กลายเป็นเมืองอากาศดี รศ. ดร.พนิต ภู่จินดา ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหัวหน้าศูนย์สร้างเสริมสุขภาวะเมือง (Healthy Space Forum) พร้อมพาไปไขคำตอบแล้วในรายการพ็อดแคสต์ Capital City EP.34 ตอนนี้ - Visa fler
