Avsnitt
-
Nuo vaikystės senelių siuvykloje Anykščiuose iki nuolatinių kolekcijų pristatymų ant svarbiausių šalies podiumų – dizainerė Kristina Kruopienytė pati juokauja, kad kitos karjeros nei kurti drabužius niekada nesvarstė. Šiandien Kristina ne tik vysto savo vardo mados namų veiklą, bet ir atvirai pasakoja, ką reiškia kurti kitiems, ruošti pramonines kolekcijas ir sugebėti išlaikyti balansą tarp komercijos bei konceptualumo.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Jau beveik 25-erius metus Vilniuje dirbantis plaukų ir įvaizdžio stilistas Kęstas Rimdžius yra tas žmogus, pas kurį prieš svarbius renginius lankosi didžiausios šalies įžymybės. Vis dėlto, pasak Rimdžiaus, raudonojo kilimo kultūra Lietuvoje į priekį pastaraisiais metais daug nepasistūmėjo, nors klientų finansinė padėtis ženkliai pagerėjo. Kas lemia, kad Lietuvoje vis dar sunku gerai atrodyti viešuose renginiuose? Ar tai skonio, ar išsilavinimo problema?
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Saknas det avsnitt?
-
Kalbant apie Lietuvos mados industrijos sėkmės istorijas daugelis tikrai paminėtų pasaulyje pripažintus mados namus „D.Efect“ ir jų įkūrėją Eglę Oną Žiemytę. Vis tik po dešimtmečio industrijoje „D.Efect“ užvėrė duris, o įkūrėja nusprendė, kad atėjo laikas sustoti. Visa laimė, kad penkmečio pauzė pasibaigė, o dabar „D.Efect“ grįžta su nauja kolekcija.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Nors dažnai galvojama, kad vasaros metu mados pasaulyje tvyro ramybė, ši vasara buvo itin aktyvi. Lietuvoje pristatytos jaunosios kartos mados dizaino specialistų kolekcijos, bendrus renginius organizavo vietinėje rinkoje puikiai žinomi vardai, o aktyvesnis vartotojų susidomėjimas lokalia kūryba paskatino ne vieno naujo produkto pasirodymą. Užsienyje naujienų taip pat netrūko, mat apžvalgininkai kalbėjo apie nuolat besikeičiančius garsių mados namų dizainerius, o itin daug dėmesio skyrė Kamalos Harris įvaizdžiui.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Nors tiek moterys, tiek vyrai siekia geriausių rezultatų tose pačiose sporto šakose, jie tai daro dėvėdami kartais net labai skirtingas uniformas. Pavyzdžiui, paplūdimio tinklininkai dėvi laisvus šortus ir marškinėlius, o tinklininkės yra įpareigotos apsitempti itin atvirais bikiniais. Kodėl? Niekas negali paaiškinti, bet ir taisyklių keisti neketina net 2024-aisiais, kai lygybė turėtų būti savaime suprantamas profesinis aspektas.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Įdomus paradoksas: dar vos prieš šimtmetį žmonės sportuodami turėjo dėvėti kasdienai skirtus formalius drabužius, o šiandien jau kasdien dėvime sportinę aprangą neturėdami jokios intencijos aktyviai judėti. Neįmanoma paneigti, kad demokratiškėjanti mada juda naujo patogumo ir universalumo standarto link, bet ne visada aišku, kokie faktoriai nulėmė, jog šiandien sportinius batelius avime visur ir visada, o sportinė stilistika tampa madinga.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Prieš dvidešimt metų mados modelius žurnaluose pradėjo keisti pramogų pasaulio įžymybės, o šiandien jas jau keičia atletai. Turintys dešimtis milijonų sekėjų socialiniuose tinkluose bei sekami tiek dėl sporto rezultatų, tiek dėl asmeninio stiliaus, būtent sportininkai tampa naujausiais tendencijų diktatoriais ir didžiausių mados namų ambasadoriais.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Paralimpinės žaidynės – tai vienas svarbiausių globalių sporto renginių, kuriame varžosi tūkstančiai atletų iš viso pasaulio. Deja, apie specialias jiems pritaikytas uniformas pradėta galvoti visai neseniai, o platesnė mados industrija žmonių su negalia poreikius išvis dažnai linkusi ignoruoti. Vis dėlto populiarėja nauja mados dizaino šaka – pritaikomas dizainas, atliepiantis skirtingų kūnų poreikius ir svarbą teikiantis estetikai.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Pirmųjų modernių olimpinių žaidynių metu atletų delegacijoms specialios uniformos nebuvo kuriamos ir sportininkai savo tautybę pažymėdavo tik įsegamais ženkliukais ar emblemomis. O štai 2024-aisiais šalys net varžosi uniformų dizainu bei į pagalbą pasitelkia garsiausius pasaulio mados kūrėjus, inovatyvias medžiagas bei stengiasi patraukti mados žiniasklaidos dėmesį.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Mados dizainerė Eglė Čekanavičiūtė - viena iš nedaugelio lietuvių kūrėjų, kuriai pavyko įsitvirtinti Paryžiaus aukštosios mados ekosistemoje. Vis dėlto kelis pastaruosius metus dizainerė skyrė asmeniniam projektui „Gowns for Sport“, kurio kontekste nagrinėja problematišką mados ir kūno santykį ir net kuria sukneles Lietuvos bei Prancūzijos sportininkėms olimpietėms.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Vos peržengusi XX a. slenkstį, sportinių drabužių mada pradėjo vytis visuomenės progresą. Kurti specialūs apsiaustai pirmiesiems automobilių vairuotojams bei jų keleivėms, tarp moterų populiarėjantis plaukimas paskatino sukurti atviresnį ir patogesnį maudymosi kostiumėlį. O žiemos sporto entuziastai surado būdų, kaip slidinėti ar užsiimti alpinizmu neapsunkinant kūno keliais sluoksniais vilnos.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Sportinių drabužių istorija – tai ne tik socialinių ar ekonominių skirtybių analizė, bet ir galimybė pažvelgti į mūsų santykį su savo pačių kūnais. Jeigu Antikoje sportinė veikla buvo įsivaizduojama tik be varžančių drabužių ir atletai varžydavosi nuogi, XIX a. buvo gaminami, pavydžiui, lininiai teniso kostiumai arba net moterims dviratininkėms skirti korsetai.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Šiandien bene visi kasdien avime sportinius batelius, žavimės garsių pasaulio atletų stiliumi ir net nepastebime, kaip sportinės aprangos elementai persilieja tiek į kasdienę madą, tiek pasirodo ant aukštosios mados podiumų. Vasarinis LRT Klasika laidos „Tendencingai“ ciklas skiriamas mados ir sporto sankirtoms, o pirmoji laida pateikia dešimt perspektyvų, atskleidžiančių, kaip mados industrijoje kalbama apie aktyvų laisvalaikį.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Vilniaus dailės akademijos profesorė Virginija Idzelytė – ne tik scenografė, apipavidalinusi virš 90 spektaklių, bet ir išskirtinį žinių gylį turinti kostiumo istorijos tyrėja. Pastarąjį dešimtmetį profesorė nagrinėjo Rytų tautų tradicinio kostiumo ypatybes, keliaudama po pasaulį lankė muziejus ir archyvus, o sukauptas žinias sudėjo į knygą „Šilko kelias“. Šis pokalbis – tai svarstymai, kuo skiriasi Rytų ir Vakarų aprangos kultūros, kas šiuos skirtumus nulėmė ir kodėl verta juos suprasti.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Mados festivaliai nepriklausomoje Lietuvoje pradėti organizuoti praėjus vos keliems mėnesiams po Sausio 13 d. įvykių, o net kelios stiprios dizainerių kartos yra vadinamos viso Baltijos regiono pažibomis. Vis tik Vilnius, priešingai nei Ryga ar Talinas, neturi savo mados savaitės, o mūsų mados festivaliai retai suteikia realias komercines ar net sklaidos galimybes. Apie komplikuotą lietuviškų mados renginių istoriją – pokalbis su VDA docente ir mados dizaino magistrantūros programos vadove Juste Kubilinskaite-Tarvydiene.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Nors greitos mados amžiuje nusipirkti naują daiktą gali būti pigiau nei pataisyti seną, tvarumu tikintys mados gerbėjai vis dažniau renkasi sudėvėtą daiktą ne išmesti, o patikėti geram meistrui. Laimis Lomonosovas, įkūręs galanterijos taisymo ir restauravimo studiją „Sneaker Spot“, pasakoja, kad taisymo darbai reikalauja net meninių įgūdžių, o klientai jam patiki tiek sentimentalią vertę turinčius daiktus, tiek tokias retenybes kaip Lietuvoje gaminti „Adidas“ sportbačiai.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
2017 m. įkurtas mezginių ženklas „The Knotty Ones“ šiandien 90 % produkcijos parduoda už Lietuvos ribų, o kompanija jau drąsiai vadinama sėkmingu mados startuoliu, pritraukiančiu milijonines investicijas. Sandra Pangonytė, viena iš „The Knotty Ones“ įkūrėjų, pasakoja, kad net ir sėkmingas verslas yra paremtas nuolatiniais dizaino ir kokybės testais, reguliariai kyla dilemų dėl tvarumo, o elektroninė komercija turi savų iššūkių.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Aprengti ekrane matomą personažą – tai atskleisti jo charakterį, gyvenimo istoriją ir net pažiūras. Pasak režisieriaus Romo Zabarausko, kartais aprangos elementai išryškėja dar rašant scenarijų, o kartais reikia pilnai pasikliauti kostiumų dalininku. Tad filmavimo aikštelėse dirbantis stilistas bei serialų ir filmų kostiumų meistras Lukas Juodis pabrėžia, kad svarbu atitikti tiek režisierių vizijas, tiek padėti aktoriams jaustis gerai. Kartais – net būnant nuogiems.
Laidoje skamba filmo „Rašytojas“ muzika, autorė Ieva Marija Baranauskaitė.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
LRT Klasikos laida „Tendencingai” jau pasiekė šimto epizodų ribą, tad šimtosios laidos proga aš, mados žurnalistė Deimantė Bulbenkaitė, atsakinėju į klausytojų atsiųstus klausimus, kurie susiję tiek su Lietuvos mados industrijos aktualijomis, tiek su mados progresu bei istorija.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė -
Šiandien MET Gala, arba Metropoliteno muziejaus Kostiumo instituto vakarėlis, yra vadinamas svarbiausia metų naktimi visame mados kalendoriuje. Šio vakarėlio metu svarbios ne tik aukštąją madą dėvinčios įžymybės, bet ir finansinis aspektas, mat 75 tūks. dolerių kainuojantys bilietai padeda tiesiogiai remti kostiumo instituto veiklą. Vis tik pirmoji MET Gala, surengta 1948-aisiais, nebuvo niekuo panaši į šiandienos mados festivalį.
Ved. Deimantė Bulbenkaitė - Visa fler